vagelism

Εισαγωγή: Μια ανάλυση γύρω απο το groove αλλά και τρόποι ανάπτυξης και αντιμετώπισης. Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να αναλύσω, ένα πολύ δύσκολο θέμα που κατά καιρούς προβληματίζει όλους τους μουσικούς, αλλά ειδικότερα τα όργανα που απαρτίζουν το rhythm section, και δεν είναι άλλο απο το groove. Θα αναλύσω τα προβλήματα που όλοι κατά καιρούς βιώνουμε με τις μπάντες όσον αφορά το groove, αλλά και θα σας δώσω μερικούς τρόπους αντιμετώπισης και βελτίωσης του, τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Καταρχήν..Τι είναι groove: Eίχα βρεί την πιο όμορφη κ σωστή ανάλυση της έννοιας του groove σε κάποιο Wikipedia. Έλεγε.. Groove – Η κατανόηση του ρυθμού από έναν μουσικό και η απόδοση του με τέτοιο τρόπο που καταφέρνει να επηρεάσει τον ακροατή σε κίνηση ή χορό. Nα ξεκινήσω λέγοντας οτί τα προβλήματα γύρω απο το groove, είναι ένα καθαυτό ρυθμικό πρόβλημα. Για μένα το groove είναι άλλο ένα συναίσθημα όπως ακριβώς το πεινάω ή το διψάω. Είτε παίζοντας μόνος μου στο σπίτι με Play along είτε παίζοντας με άλλους..μόλις νιώσω ότι ένα κομμάτι groove-άρει, νιώθω σαν το κομμάτι να μου αποκαλύπτετε – σαν να ξεκλειδώνει. Σαν αίσθηση. Ανάλογα την δυσκολία του κομματιού, μπορεί να συμβεί αμέσως – ή μπορεί να πάρει μήνες κ αμέτρητες δοκιμές μέχρι να βρώ το σωστό κλειδί. Όταν όμως παίζω με άλλους , αυτό το συναίσθημα για να επιτευχθεί χρειάζεται μια συλλογική προσπάθεια - ένα συντονισμό σε ένα παλμό αν θέλετε, ανάμεσα στα μέλη του group . Δεν θεωρώ ότι είναι μόνο δουλειά του drummer, το καλό groove της μπάντας. Η έννοια του groove..δυστυχώς είναι και η δυσκολότερη στο να διδαχτεί και κάθε μαθητής πρέπει να παλέψει μόνος του για να βρεί την αίσθηση αυτή. Υπάρχουν πάρα πολλές ασκήσεις για να βελτιώσεις το groove σου..αλλά καμία που θα σε βοηθήσει να το ανακαλύψεις. Αυτό είναι κάτι που κάθε drummer πρέπει να ανακαλύψει για τον εαυτό του. Κρατήστε όμως αυτό που λέει ο ορισμός... «που καταφέρνει να επηρεάσει τον ακροατή σε κίνηση ή χορό » . Κάτι που λέω στους δικούς μου μαθητές συχνά είναι..αν την ώρα που προβάρετε δείτε τους συμπαίκτες σας να χαμογελούν ή την ώρα του live , δείτε το κοινό να κουνιέται στον ρυθμό σας..είστε στο σωστό δρόμο. Αν πάλι τους δείτε «παγωμένους» ίσως θα πρέπει να ξαναδείτε τα κομμάτια προσπαθώντας να δείτε τι φταίει και δεν «κούνησαν» τους ακροατές. Γιατί ..20 dance hits στο πρόγραμμα μας και τον κόσμο απο κάτω να μην χορεύει- σίγουρα δεν είναι πρόβλημα ρεπερτορίου. Ας δούμε λοιπόν τι φταίει συνήθως και δεν μπορούμε να βρούμε το groove. 1. Τεχνική Κάθε κομμάτι για να παιχτεί και να γκρουβάρει – έχει κάποιες απαιτήσεις τεχνικής σε ρυθμικό υπόβαθρο. Ένα σωστό ρυθμικό υπόβαθρο {απο όλους συνολικά} είναι ένα απο τα κλειδιά που θα ξεκλειδώσει την κλειδαριά του groove. Αν δεν έχετε ιδέα σαν ντράμμερ που «πατάει» το bass line σε ένα funky κομμάτι μιας και οι αξίες σας έπεφταν «βαριές» στο ωδείο – το θεωρώ δύσκολο να γκρουβάρετε ένα τέτοιο κομμάτι. Οπότε θεωρώ επιτακτικό κάθε μουσικός να αναπτύξει {και}το ρυθμικό /αξιακό μέρος της μουσικής. Και αυτό αφορά όλους τους μουσικούς όχι μόνο τους drummers. Εννοείται κ τους τραγουδιστές- Για μένα μια καλή τραγουδίστρια δεν είναι απλά μια «σωστή μελωδικά» φωνή..αλλά μια φωνή που έχει να δώσει και στο groove. Tρανά παραδείγματα ο Stevie Wonder,o Jay kay ή Βeyonce αλλά και η Aguilera. Επενδύστε χρόνο λοιπόν στο να μάθετε σωστά τις αξίες αλλά και τις παύσεις για να μην βρεθείτε προ εκπλήξεων. Σήμερα παίζουμε ροκάκια 8ων και αισθανόμαστε βασιλιάδες πίσω απο τα drums..και αύριο μας προτείνουν σε μια funk μπάντα και ξαφνικά δεν «πατάει» τίποτα. Κάθε μουσικός θεωρώ ότι οφείλει να προετοιμάζεται για την δυσκολότερη μπάντα που ενδεχομένως να του τύχει και να μην επαναπαύεται στην δική του ευκολία. Αυτό αν φυσικά θέλει να εξελιχθεί. Η εξέλιξη δεν θα έρθει παίζοντας συνέχεια τα ίδια κ τα ίδια..αλλα εκτίθωντας τον εαυτό μας σε μουσικές που δεν μπορούμε να παίξουμε. 2. Ακούσματα και τρόποι πάνω στο groove. Υπάρχουν τρεις τρόποι να παίξουμε πάνω στο μετρονόμο άρα και σε ένα κομμάτι. Οι τρόποι ειναι: Πίσω {Με μια αίσθηση καθυστέρησης}, στην μέση{Pocket – ακριβώς πάνω στο μετρόνομο} και μπροστά {σφιχτά – με μια αίσθηση επιτάχυνσης}. Κάθε μουσικός έχει συγκεκριμένες προτιμήσεις όσον αφορά τα μουσικά στύλ {ακούσματα} και πολλές φορές, θεωρώ άθελα του εξειδικεύεται να ακούει {και μακροπρόθεσμα να παίζει} με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Πίσω, στη μέση ή μπροστά. Για παράδειγμα..Αν τα ακούσματα μας περιλαμβάνουν μπάντες όπως οι Police , οι Foo Fighters, οι Green day, αλλά και σχεδόν το σύνολο της Big Band Jazz – αυτές οι μουσικές έχουν απαιτήσεις για «μπροστά» παιξίματα. Ο John Mayer απο την άλλη, έχει ανάγκη έναν drummer που να μπορεί να παίζει με την ίδια ευκολία και στους τρεις τρόπους - μιας και έχει κομμάτια απο όλο το φάσμα. Π.χ Gravity{πίσω},Voltures {pocket} ,Who do you think I was {μπροστά} Ένα απο τα πρόβληματα που συμβαίνουν και αφορούν το groove είναι, όταν μαζεύονται μουσικοί απο ετερόκλητα μουσικά backgrounds, σε ένα χώρο με σκοπό να παίξουν. Όσο και καλοί μουσικοί κι αν απαρτίζουν μια μπάντα, αν υπάρχουν τόσο διαφορετικά ακούσματα στο σπίτι του καθενός..υπάρχει περίπτωση να μην γκρουβάρει καθόλου, ή το groove να είναι μια δύσκολη υπόθεση! Μια μπάντα λοιπόν που τα 2 μέλη της ακούνε φανατικά πχ Sade ή Erykah badu ή Robert Glasper..θεωρώ ότι θα δυσκολευτούν να γκρουβάρουν με άλλους δύο που όραμα έχουν να δημιουργήσουν μια tribute μπάντα στους Police ή τους Jamiroquai. Το ίδιο ισχύει αν βάλεις 2 ροκάδες μουσικούς να παίξουν με 2 παραδοσιακούς πχ το smoke on the water. Aκόμα και αν οι νότες/αξίες παιχτούν σωστά, το κομμάτι δεν θα είναι το smoke on the water..αλλά μια διασκευή του. Ο κάθε μουσικός αντιλαμβάνεται την μουσική με το δικό του τρόπο ,τα δικά του δεδομένα και βιώματα και αυτό βγάζει στο παίξιμο του. Η μουσική όπως ξέρουμε δεν είναι μόνο νότες κ αξίες , αλλά και συναίσθημα και attitude. Έχει ακόμα και γεωγραφικές προεκτάσεις. Αλλιώς θα παίξει ένα τσιφτετέλι ένας Αμερικάνος drummer {ακόμα κι αν το διαβάσει} - αλλιώς ένας Έλληνας. H διαφορετικότητα ακουσμάτων ανάμεσα στα μέλη της μπάντας είναι ένα ζήτημα..αλλά η έλλειψη ακουσμάτων είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ να γκρουβάρεις ενα reggae fill κομμάτι όσο καλά κι αν διαβάζεις αν δεν έχεις ακούσει ποτέ σου ..Reggae. Το ίδιο ισχύει κ για την Jazz. Θέλει πολλά χρόνια για να σουιγκάρει σωστά η Jazz..και το να την έχουμε μονάχα στα χαρτιά..δεν βοηθάει καθόλου αν σκοπεύουμε να ασχοληθούμε με αυτό το στύλ. Κάθε drummer αλλά κ κάθε μουσικός που ανήκει στο rhythm section θεωρώ ότι εκτός απο τις μουσικές πρέπει να εκτίθεται και στους τρεις τρόπους μελέτης με τον μετρονόμο , αλλά και σε κομμάτια που ανήκουν και στα 3 είδη. Ενδεικτικά μερικά «πίσω» κομμάτια για practice: 1. Comfortably numb – Pink Floyd 2. Slow dancing in a burning room – John Mayer 3. Ηigh Hopes- Pink Floyd. 4. Gravity -John Mayer Mερικά Pocket: 1. Helpless- John Mayer 2. Vultures – John Mayer 3. Take it Back – Pink Floyd. 4. Ολη η «four on the floor» disco era. Mερικά μπροστά: 1. Ολη η δισκογραφία των Police – ακόμα και το every breath you take μπροστά το έχει παίξει 2. Τhe Pretender – Foo Fighters 3. Who did you think i was - John mayer 4. Pride n Joy - Stevie ray Vaughan 3. Προσωπικό Level Το πρόβλημα με το προσωπικό Level κάθε μουσικού σε μια ορχήστρα θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό στην επίτευξη ενός καλού groove. Τι εννοώ. Πιστεύω ότι είναι πολύ δύσκολο ένας drummer που έχει 20 χρόνια στην πλάτη του πείρα, σε παιξίματα – πρόβες κ Live..να γκρουβάρει με ενα 16χρονο {ή 40χρονο } μπασίστα που παίζει 6 μήνες και δεν έχει πατήσει ποτέ του σε προβάδικο. Για μένα δεν είναι τόσο ηλικιακό το πρόβλημα..όσο χρόνια μάλλον επαφής με το όργανο αλλά κ πείρας με μουσικούς. Στο δικό μου αυτί το αποτέλεσμα μιας τέτοιας συνεργασίας με μουσικούς διαφορετικού Level..κάνει συνήθως τα κομμάτια να ακούγονται «ξύλινα». Ακόμα και αν είναι ρυθμικά σωστά ..κάτι φταίει και δεν αναπνέουν με το σωστό τρόπο Προσωπικά μου έχει τύχει να παίξω με μουσικούς 15 χρόνια μεγαλύτερους απο μένα και κόντευε να με πάρει ο ύπνος..ενώ πέρυσι έτυχε να παίξω με έναν 20χρονο Jazz πιανίστα που κάθε πρόβα πάθαινα πλάκα απο το παίξιμο και το drive του. Κάθε φορά ξεχνούσα ότι είχα τα διπλά του χρόνια..και το groove ήταν εκεί απο την 1η μέρα που έκανε οντισιόν για τη μπάντα . Κάτι που πολλές φορές λέω σε μαθητές είναι.. «μπορώ να σε διδάξω την τεχνική και την φιλοσοφία πίσω απο την μουσική, μπορώ να σε διδάξω να διαβάζεις παρτιτούρα και να παίζεις πάνω σε «έτοιμα» κομμάτια..δεν μπορώ όμως να σου διδάξω τι σημαίνει να «οδηγείς ή να συμπορεύεσαι» με τρείς μουσικούς. Πρέπει να απαντήσεις σε αγγελίες και να το ανακαλύψεις μόνος σου.» Η πείρα λοιπόν και τα παιξίματα με μουσικούς θεωρώ ότι είναι ένα απο τα κλειδιά που θα μας βοηθήσει να μπορούμε εύκολα και γρήγορα να καταλάβουμε αλλά κ να ξεκλειδώσουμε το groove μιας μουσικής. 4. Προβλήματα με το time. Το να έχουμε καλή σχέση με τις αξίες και τις παύσεις είναι ένα σοβαρό κεφάλαιο. Πάνω σε ποια βάση όμως στηρίζονται αυτές οι αξίες? Σε ένα απόλυτο και πολύπλοκο σύστημα υποδιαιρέσεων ή στο ..πόδι μας που χτυπάει στο ρυθμό? Όπως έχω ξαναπεί σε παλιότερα άρθρα μου...ο καθρέφτης του σωστού ρυθμού είναι ο μετρονόμος. Το «έλα μωρέ.. αφού χτυπάω το πόδι μου» εν έτη 2018 σχεδόν, είναι απλά ..λίγο ...και τόσο last year. ‘Όλες οι αξίες που μαθαίνουμε πρέπει να μελετηθούν πάνω σε μια ισχυρή βάση , συχνά για πολλά χρόνια μέχρι να φτάσουν στο βιωματικό επίπεδο της συνείδησης μας. Το ότι μελετήσατε μια φορά το Big 15 με μετρονόμο δεν σημαίνει ότι σας έχει γίνει βίωμα. Δεν θα έλεγα λοιπόν.. «ανοίξτε» το μετρονόμο κάθε φορά που μελετάτε..αλλά περισσότερο..μην τον κλείνετε ποτέ! Έτσι και μόνο έτσι, «ίσως» κάποια μέρα πετύχουμε το λεγόμενο solid time, που για μένα είναι άλλο ένα κλειδί για την κλειδαριά του groove. Το solid time θεωρώ ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα έμφυτο ταλέντο , αλλά μια δεξιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί – απλά θέλει χρόνο –επιμονή κ αγάπη. Και μετρονόμο...μπόλικο.. • Σε συλλογικό επίπεδο? Πάρα πολλές φορές έχω διαπιστώσει ότι δεν έχουμε, όλοι την ίδια αντίληψη για τις αξίες πάνω σε ένα κομμάτι. Αν και είμαι κάθετα αντίθετος στο να προβάρουμε όλη η μπάντα με μετρονόμο {εκτός κι αν συντρέχουν λόγοι sequencing}, ένα κόλπο που εφαρμόζω εγώ όταν το groove isn’t happening..είναι να απομονώνω αναγκαστικά έναν - έναν τους μουσικούς μαζί με ένα μετρονόμο μέσα στο studio, μέχρι να βρώ τι κ ποιός φταίει Αρχικά εγώ ο μπασίστας και ο μετρονόμος, εγώ ο ρυθμικός κιθάριστας κ ο μετρονόμος κλπ. Ένα άλλο κόλπο που εφαρμόζω συχνά όταν το κομμάτι δεν πατάει είναι το λεγόμενο single time- double time- triple time- half time- whole note time. Tι είναι αυτό : Ας πούμε οτι μελετάμε ένα κομμάτι που δεν «πατάει» με τον μπασίστα μόνο. Το κομμάτι είναι στο 100 bpm..Το παίζουμε μερικές φορές με το μετρονόμο στο 100. Μετά ο μετρονόμος θα πάει στο 200, άρα θα μας παίζει 8α. {Double time} Μετά στο 400 όπου θα μας παίζει 16α.{Triple time} Εμείς καθ’όλη την διάρκεια παίζουμε το ίδιο κομμάτι στην ίδια ταχύτητα. Οι υποδιαιρέσεις που ακούμε αλλάζουν. Tώρα θα το δυσκολέψουμε λίγο. Βάζουμε το μετρονόμο στο 50.{half time} O μετρονόμος βαράει πλέον ήμισυ. Και τέλος το πιο δύσκολο απο όλα ..βάζουμε το μετρονόμο στο 25.{whole note time}. O μετρονόμος μας πλέον, μας δίνει τα ολόκληρα. Την επόμενη φορά που δεν θα σας «πατάει» ένα κομμάτι καλά, δοκιμάστε αυτό το κόλπο και θα με θυμηθείτε. • Groove με σχετικό tempo.. Γίνεται? Yπάρχει μια εξαίρεση στον κανόνα. Έχω δεί κομμάτια ακόμα και σε δισκογραφία π.χ να επιταχύνουν αλλά και να επιβραδύνουν τόσο ομοιόμορφα και σταθερά που ο ανθρώπινος νους δεν το αντιλαμβάνεται ή ακόμα κι αν το το αντιληφθεί να το θεωρεί αναπόσπαστο μέρος της μουσικής...και φυσικά το groove να μην χάνετε. Θεωρώ οτι αυτές οι περιπτώσεις είναι πραγματικά ιδιαίτερες και αφορούν όλες, μπάντες με πολύ σοβαρούς μουσικούς , με πολλές ώρες πτήσης στην πλάτη τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις το tempo έχει μια πλαστικότητα χωρίς το κομμάτι να χάνει την ενέργεια ή το groove του, και νομίζω οτι οφείλετε αρχικά σε εξαιρετικό level των μουσικών αλλά και σε ατελείωτες ώρες πρόβας. Tσεκάρετε πόσο έντεχνα το έκανε ο Max Roach αλλά και ο Elvin Jones ο John Bonham κ.α ‘Αλλη μια εξαιρετική άσκηση που θα σας διδάξει πως να παίζετε πίσω - pocket και μπροστά είναι η εξής. Όλοι μας έχουμε μάθει ότι ο μετρονόμος μας παίζει πάντα 4α. Δοκιμάστε τον μετρονόμο αντί 4α, να σας δίνει τις άρσεις {τα &} και προσπαθήστε να παίξετε απο ένα απλό beat..μέχρι ένα μικρό σόλο. Μέσα σε μίση ώρα, με αυτή την άσκηση θα δείτε τρομερή βελτίωση στο pocket σας. Η επόμενη κίνηση είναι δοκιμάστε τον μετρονόμο να σας δίνει το 2 της τετραπλέτας { 1e & a} Πάλι δοκιμάστε Beats και τέλος soloing προσπαθώντας να μην φύγει απο το 2. Αυτή η άσκηση θα σας διδάξει να παίζετε σφιχτά{μπροστά} Τέλος δοκιμάστε τον μετρονόμο στο 4 της τετραπλέτας{1e & a} H αίσθηση που θα σας δώσει αυτή η άσκηση είναι σαν να παίζετε ανοιχτά και με μια αίσθηση καθυστέρησης{πίσω}. Για beats τριήχων εκτός απο 4α..δοκιμάστε τον μετρόνομο στο 2 της τριπλέτας {1 ti ta}, αλλά και στο 3.{1 ti ta} , για τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα. Στο 1 της τριπλέτας pocket, στο 2 σφιχτά, στο 3 πίσω. Mερικοί drummer που είναι γνωστοί για το groove τους Bernard Purdie ,Jeff Porcaro, James Gadson, Elvin Jones, Clyde Stubblefield, Steve Gadd, Dave Weckl, Manu Katche , Vinnie Colauita , Aby Laboriel Jr , Tommy Aldridge , John Bohnam ,Nate Smith και πολλοί άλλοι. Ελπίζω αυτό το άρθρο να σας βοηθήσει σε αυτό το δύσκολο θέμα και να δώσει όρεξη για μελέτη και δουλειά. Βαγγέλης Μουλακάκης. Ημ/νία: 13:37 - 10/12/17

Εισαγωγή: Μερικές χρήσιμες συμβουλές για όποιον/α αποφασίσει να ασχοληθεί με την διδασκαλία της μουσικής. Παρατηρώ ότι τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια ραγδαία αύξηση των παιδιών που θέλουν να ασχοληθούν με τα τύμπανα αλλά και την μουσική γενικότερα... Δεν ξέρω αν φταίνε τα μουσικά όργανα που έπεσαν σε λογικές τιμές ή το internet και το you-tube που στην κυριολεξία έχουν κατακλυστεί από performance αλλά και music cover videos, το θέμα είναι ότι υπάρχουν πολλά παιδιά αλλά και ενήλικες που θέλουν να μάθουν μουσική εκεί έξω, και που ψάχνουν για δασκάλους. Υπάρχουν πολλοί γονείς που δεν θέλουν να πληρώνουν εξέταστρα και εγγραφές σε ωδεία, και που ψάχνουν καθηγητές για ιδιαίτερα όπως επίσης υπάρχουν μαθητές που ξεκινάνε σε μεγάλη ηλικία και απλά...δεν θέλουν να μπλέξουν με ωδεία προτιμώντας την ελευθερία του ιδιαίτερου. Ως γνωστόν, η αυξανόμενη ζήτηση φέρνει την αυξανόμενη προσφορά. Κάθε μέρα βλέπω όλο και περισσότερες αγγελίες από νέα παιδιά που αποφασίζουν να ασχοληθούν με την διδασκαλία. Όποιος αποφασίσει να ασχοληθεί με την διδασκαλία λοιπόν, θα πρέπει να γνωρίζει ότι άλλο πράγμα είναι να είμαι καλός μουσικός.. και άλλο καλός δάσκαλος. Μετά απο 15 χρόνια στο τομέα της διδασκαλίας και περισσότερους από 300 μαθητές στο βιογραφικό μου , θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μερικές χρήσιμες συμβουλές, με την ελπίδα να αποφύγετε τυχόν λάθη που πέφτουν όλοι οι νέοι καθηγητές στην αρχή {μηδενός εξαιρουμένου..}, και να μπορέσετε να κάνετε ακόμα καλύτερα αυτό που αγαπάτε τόσο πολύ . Την διδασκαλία. Πολλά από αυτά που θα διαβάσετε σε αυτό το άρθρο..μπορεί να σας φαίνονται αυτονόητα . Ωστόσο έχω πολλές φορές διαπιστώσει {και σαν μαθητής αλλά και σαν δάσκαλος σε συνομιλίες με μαθητές} ότι μόνο αυτονόητα δεν είναι. Καλή ανάγνωση. • Η ύλη. Για να μπορέσεις να διδάξεις κάποιον, αρχικά πρέπει να έχεις χτίσει ή διδαχτεί μια ύλη και να την έχεις εμπεδώσει . Η επόμενη κίνηση είναι να φτιάξεις μια διδακτέα ύλη που να αποτελείται από μια αρχή, μια μέση και ένα τέλος. {όσο αυτό είναι εφικτό}. Να βρεις ή να ξεσκαρτάρεις δηλαδή τι βιβλία ή τι ασκήσεις θα διδάξεις , με τι τρόπους και με ποια σειρά. {θεωρώ τελείως άκυρο να βρεθείς μέσα στην τάξη με το μαθητή και να μην έχεις ιδέα τι θα πρέπει να του δείξεις για το επόμενο μάθημα} Σειρά έχει να σκεφτείς πως θα μπορέσεις αυτή την ύλη να την κάνεις κατανοητή σε ένα μαθητή- εύκολα και γρήγορα. Αυτό είναι και το πιο δύσκολο απο όλα. Να έχεις plan B σε αναμονή σε κάθε τι που διδάσκεις, σε περίπτωση που ο μαθητής δεν το πιάνει με τη πρώτη. Με μια λέξη αυτό λέγετε οργάνωση του μαθήματος. Όσον αφορά τα drums.. Η ύλη πρέπει να περιέχει ασκήσεις ενδυνάμωσης και σιγά – σιγά να στήνει την ανεξαρτησία, αρχικά δύο , μετά τριών και τέλος τεσσάρων μελών. Αυτό θα οδηγήσει μελλοντικά σε ασκήσεις coordination. Πρέπει επίσης να περιλαμβάνει ασκήσεις & τρόπους πάνω στους ρυθμούς, ανάπτυξη του ρυθμικού σολφέζ , εισαγωγή στα rudiments, τις δυναμικές, τα οστινάτο, την ανάπτυξη του sightreading στον μελωδικό τρόπο γραφής{ syncopation}, μια πρώτη επαφή με μουσικά στυλ, παίξιμο πάνω σε play alongs , την ανάγνωση μουσικής παρτιτούρας ,το transcription , την τέχνη του πως στήνεται ένα σόλο, και γενικά οτιδήποτε κρίνετε ότι θα χρειαστεί ο μαθητής στα πρώτα του βήματα εκεί έξω. Παράλληλα με την ανάπτυξη της τεχνικής, θεωρώ αναγκαίο ότι πρέπει να στήνουμε με συζητήσεις και παραθέσεις απο προσωπικές μας εμπειρίες, και την φιλοσοφία πίσω απο τη μουσική {Less is more – Groove ,τι παίζουμε και με ποιον παίζουμε ,}κλπ.{Εκ πείρας έχω δει οτι τίποτα δεν δουλεύει καλύτερα όταν πρέπει να διδάξουμε δύσκολες έννοιες από τα προσωπικά μας βιώματα.} Η δυσκολία {level}, και η ταχύτητα του μαθητή θεωρώ ότι πρέπει να ανεβαίνει σταδιακά και με μικρά βήματα και όχι άλματα. Σε αυτό όμως δεν είμαι απόλυτος. Σε κάποιες περιπτώσεις έχει να κάνει και με τον μαθητή. Ο ρυθμός ανάπτυξης κάθε μαθητη είναι διαφορετικός και εξαρτάται απο το ταλέντο του αλλά και απο το πόσες ώρες αφιερώνει στο όργανο την εβδομάδα. Ενώ το ασκησιολόγιο πρέπει να είναι κοινό λοιπόν για όλους..η ποσότητα αυτών τών ασκήσεων πρέπει να την ορίζει η "αντοχή" του κάθε μαθητή. Θεωρώ πολύ σημαντικό κάθε μαθητής , να φεύγει απο το μάθημα νιώθοντας ικανός ότι μπορεί να καταφέρει αυτή την ύλη μέσα σε μια βδομάδα. Είναι λάθος να καθρεφτίζουμε τον εαυτό μας ή τον ιδανικό μαθητή μπροστά σε κάθε παιδί που έχουμε μπροστά μας, προσπαθώντας να επιβάλουμε ένα ρυθμό ανάπτυξης που μπορεί να μην είναι εφικτός απο εκείνον. Σε αυτή τη περίπτωση όχι απλά θα χάσουμε το μαθητή..αλλά θα του δημιουργήσουμε μια κακή εντύπωση για την μουσική{στην καλύτερη περίπτωση} ή για τον εαυτό του. Για μένα δεν υπάρχει κακός μαθητής ..μόνο κακός δάσκαλος. • Πιστοποίηση. Αν και δεν είναι ο κανόνας…γενικά θεωρώ ότι ένα σοβαρό χαρτί, πάντα ανοίγει πόρτες και διευκολύνει καταστάσεις. {ειδικά όσων αφορά γονείς και καλλιτεχνικούς διευθυντές ωδείων}. Η άποψη μου είναι ότι όσοι σκέφτεστε να ασχοληθείτε επαγγελματικά με την διδασκαλία…καλό θα ήταν να επενδύσετε πρωτίστως στην απόκτηση ενός διπλώματος του οργάνου που σκοπεύετε να διδάξετε. Πέρα από την κατάκτηση του level {άρα και την γνώσης } αυτός νομίζω ότι είναι ο δεύτερος πιο σημαντικός λόγος για να κυνηγήσετε ένα δίπλωμα από ένα ωδείο ή μια μουσική σχολή. • Τα παιξίματα Ένας μεγάλος παράγοντας που θα προσελκύσει μελλοντικούς μαθητές, με ή χωρίς πιστοποίηση. Επενδύστε σε παιξίματα με καλλιτέχνες που θα εμπλουτίσουν το βιογραφικό σας. Ένα εκτεταμένο βιογραφικό με γνωστά ονόματα, θεωρείται προσόν, και συχνά ανοίγει πόρτες {ακόμα και χωρίς πτυχίο}, και θα κάνει το τηλέφωνο σας να χτυπάει. Από εκεί και πέρα όμως, χρειάζεται εξίσου σκληρή δουλειά για να επιτύχουμε και ως δάσκαλοι . Όπως προείπα, καλός μουσικός δεν προϋποθέτει πάντα και καλός δάσκαλος. • Ο τρόπος διδασκαλίας. Ο τρόπος διδασκαλίας είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο για κάθε δάσκαλο, και αρκετά δύσκολο να αναλυθεί. Από την στιγμή που ξεκινάει μια συνεργασία με ένα μαθητή πρέπει να καταλάβουμε ότι έχουμε την αποκλειστική ευθύνη της ντραμιστικής / μουσικής του πορείας . Πορεία που δεν μπορεί να παρεκκλίνει από το πρόγραμμα της, επειδή ο μαθητής είδε στο internet τα cross sticking ή τα freehand , και απαιτεί να τα διδαχτεί …ενώ έχει φτάσει μόλις στα 16α. Ο Μιχάλης ο Καπηλίδης είχε πει μια σοφή κουβέντα κάποτε, που πολλές φορές έχω υπενθυμίσει στον εαυτό μου.Είχε πει…- Αν πιστεύεις ότι ξέρεις τι πρέπει να διδαχτείς …σίγουρα δεν χρειάζεσαι δάσκαλο! Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι ένας μαθητής δεν ξέρει τι έχει ανάγκη και ότι επηρεάζεται από τους πάντες και τα πάντα γύρω του. Θέλει επίσης να έπαιζε όπως τα είδωλα του ..εχτές! Είναι δική μας ευθύνη λοιπόν να τον προφυλάξουμε από τις λεγόμενες ¨παγίδες μελέτης¨ και να του εδραιώσουμε ένα πρόγραμμα που έχει σαν βάση τι πραγματικά έχει ανάγκη..και όχι τι θα ήθελε να έχει στα χέρια του. Θεωρώ λοιπόν ότι είναι μεγάλο λάθος να γινόμαστε κατά παραγγελίαν δάσκαλοι , και πιστεύω ότι μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, πρέπει να κάνουμε πίσω. Πολλές φορές έχω επίσης δει , ότι αυτή η πολιτική{να παίζουμε το παιχνίδι του μαθητή} έχει την τάση να μας γυρίζει μπούμερανγκ. Είμαστε δάσκαλοι – όχι κομμώτριες να ρωτάμε τι χτένισμα θέλει σήμερα ο πελάτης. Η υπομονή είναι επίσης ένα μεγάλο κομμάτι της διδασκαλίας και κατά τη γνώμη μου, ένα από τα βασικότερα προτερήματα ενός καλού καθηγητή . Όσοι φίλοι συνάδερφοι μουσικοί δοκίμασαν την διδασκαλία και την απέρριψαν, είχαν όλοι να πούν την ίδια κουβέντα .. «Δεν έχω υπομονή αν δεν το πιάνει με τη μία..» Μην ξεχνάμε ότι κάθε μαθητής είναι μοναδικός και έχει διαφορετικό τρόπο αντίληψης και διαφορετικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες . Άλλα σημαντικά επίσης χαρακτηριστικά είναι το πάθος και η αγάπη για τη διδασκαλία και τους ανθρώπους γενικότερα, αλλά και η γενικότερη οργάνωση πίσω απο αυτό που κάνει. {Θα εξηγήσω παρακάτω} Tο προσωπικό ψάξιμο στον τρόπο διδασκαλίας μας, θεωρώ ότι είναι επίσης αναγκαίο. Όπως ξέρουμε, η μουσική δεν τελειώνει ποτέ, πόσο μάλλον ο τρόπος διδασκαλίας της. Πάντα υπάρχουν νέες μέθοδοι διδασκαλίας ,και πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε ανοιχτόμυαλοι και πάντα έτοιμοι να ενστερνιστούμε νέους τρόπους διδασκαλίας , και να πάμε την μάθηση οποιουδήποτε μουσικού οργάνου, ένα βήμα πιο κάτω από εκεί που την έφτασαν οι δάσκαλοι μας. Υπάρχουν 2 ειδών καθηγητές για μένα. Αυτοί που έχουν μάθει ένα τρόπο να διδάσκουν {συνήθως διαιωνίζουν τον τρόπο που τους δίδαξε ο δικός τους δάσκαλος} και στερούνται αυτοκριτικής με κίνδυνο να γίνουν παρωχημένοι.....και αυτοί που εξελίσσονται συνέχεια, παρακολουθούν σεμινάρια και μαθαίνουν από κάθε μαθητή αλλά και από τα λάθη τους, κρατώντας συγχρόνως ανοιχτό μυαλό. Κατανόηση, ταπεινοφροσύνη , γενναιοδωρία, σεβασμός, αντικειμενικότητα και αμερόληπτη διδασκαλία προς όλους , δεν πρέπει να είναι έννοιες άγνωστες σε όσους σκοπεύουν να ασχοληθούν σοβαρά με το αντικείμενο. Έπαρση, αλαζονεία, ναρκισσισμός , υπεροψία και μικροπρέπεια, είναι έννοιες που αν θέλουμε να επιτύχουμε σε αυτό το τομέα..πρέπει να τις κάνουμε pause από το εγώ μας, κάθε φορά που μπαίνουμε σε μάθημα. Είμαστε εκεί για να διδάξουμε και να εμπνεύσουμε τον κάθε μαθητή..όχι για να του δείξουμε ποιοι είμαστε ή να στήσουμε το δικό μας μύθο. Ο μύθος στήνετε στα πάλκα όχι στις αίθουσες διδασκαλίας. • Η σχέση με τον χρόνο στο μάθημα.. Άποψη μου είναι ότι από την στιγμή που θα ασχοληθείτε με ένα ιδιαίτερο {είτε αυτό είναι σπίτι σας – είτε αυτό είναι στο σπίτι του μαθητή}, δεν πρέπει να είστε με το ένα μάτι στο ρολόι . Πιστεύω οτι ξενερώνει αφάνταστα το μαθητή αυτό.{ Εμένα αυτό έκανε...} Είμαστε καθηγητές μουσικής – όχι ψυχαναλυτές σε συνεδρία με το ρολόι απο πίσω μας περιμένοντας να «ανοιχτεί» ο ασθενής. Έχω ακούσει επίσης από μαθητές για ιδιαίτερα στο σπίτι διάρκειας 40 λεπτών. Αυτό ομολογώ δεν το καταλαβαίνω. Αν κάνουμε 40 λεπτά ιδιαίτερο σπίτι μας και 40 λεπτά κάνει και το ωδείο της γειτονιάς μας...{Πιθανότατα σε πιο χαμηλή τιμή απο εμάς} για πιο λόγο ένας μαθητής να επιλέξει εμάς και όχι το ωδείο?? • Εξέταση και παράδοση. Η αντίληψη κάθε μαθητή είναι διαφορετική , και οφείλουμε να μην αφήνουμε τον μαθητή να φύγει από το χώρο διδασκαλίας, χωρίς να έχουμε εξετάσει την παλιά ύλη, να έχουμε διδάξει τις νέες ασκήσεις , και να είμαστε 100% σίγουροι ότι ο μαθητής έχει καταλάβει – μία προς μία, την νέα ύλη. Η εξάσκηση στο σπίτι για το μαθητή δεν πρέπει να περιλαμβάνει κατανόηση τών ασκήσεων – αλλά εμπέδωση τους μέσω της επανάληψης. Αν ο μαθητής φτάσει σπίτι του μετά το μάθημα και δεν έχει ιδέα τι πρέπει να κάνει,..κάτι έχουμε κάνει λάθος εμείς. Δεκτικοί θεωρώ ότι πρέπει να είμαστε όμως ακόμα κι αν ο μαθητής έχει απορίες αφού φύγει απο το μάθημα, και να είμαστε πάντα διαθέσιμοι να τις απαντήσουμε , μέσω μαίλ- τηλεφώνου κλπ. • Η σχέση με τους μαθητές. Άλλο ένα πολύ σοβαρό κεφάλαιο. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό στην αρχή, να ξεκαθαρίσουμε με τον εαυτό μας , την σχέση που θέλουμε να εδραιώσουμε στο μάθημα μας. Την σχέση ανάμεσα στο μαθητή και τον καθηγητή. Θεωρώ αναγκαία την τήρηση αποστάσεων ανάμεσα στις δυο πλευρές και έχω εκ πείρας δεί ότι όταν οι αποστάσεις δεν τηρούνται, αυτή η σχέση χαλάει. Μπορούμε {και πρέπει} σαν καθηγητές να είμαστε φιλικοί…αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να γίνουμε φίλοι. Ο μαθητής έχει έρθει να βρεί δάσκαλο όχι κολλητό. Αυτοί οι 2 ρόλοι {μαθητή – καθηγητή} καλό είναι να είναι απολύτως ξεκάθαροι για ευνόητους λόγους. Μου πήρε 30 χρόνια γνωριμίας με το δικό μου δάσκαλο για να δημιουργήσω μια φιλική σχέση μαζί του...και ακόμα τον θεωρώ δάσκαλο μου περισσότερο απο ότι φίλο μου. Επίσης.. αν νιώσετε ότι ο μαθητής, σας έχει βάλει σε βάθρο και σας θαυμάζει - μην προσπαθήσετε να του διδάξετε ταπεινότητα κατεβαίνοντας στο επίπεδο του - προσπαθώντας να εξισωθείτε μαζί του. Υπάρχει λόγος που σας έχει βάλει σε αυτό το βάθρο και εκεί πρέπει να παραμείνετε για όλη την διάρκεια της συνεργασίας σας. • Τι λάθη δεν πρέπει να κάνουμε όταν έχουμε ένα ιδιαίτερο μάθημα στο χώρο μας. Βασικοί κανόνες. Όταν ένας μαθητής αποφασίζει να συνεργαστεί με έναν δάσκαλο και να έρθει στο χώρο του ..μαζί με την ύλη και την διδασκαλία αυτής, θεωρώ ότι πληρώνει και για μια συνολική εμπειρία. Καταρχήν η πρώτη εικόνα που θα δώσουμε σε ένα μαθητή είναι κατά τη γνώμη μου λοιπόν πολύ σημαντική , αν όχι καθοριστική. Θεωρώ ότι είναι σημαντικό να φροντίζουμε με σοβαρή προσοχή {και} το φαίνεσθε . Όλες αυτές τις μικρές λεπτομέρειες δηλαδή, που μπορούν να μας χαρακτηρίσουν στην αρχή, δίνοντας στο μαθητή ή στο γονιό του, μια αρνητική εντύπωση για εμάς. Τι εννοώ? 1. Δεν θέλουμε το σπίτι που κάνουμε το μάθημα, η πρώτη μας εικόνα δηλαδή, να είναι ένα ακατάστατο σπίτι που μυρίζει άσχημα με έναν νεροχύτη γεμάτο βρώμικα πιάτα κ.λ.π. Πάρτε το χρόνο και σουλουπώστε το σπίτι σας κάθε φορά αν είναι να το ανοίξετε σε μαθητές. Είτε είναι το 1ο μάθημα ενός μαθητή είτε το 200ο. 2.Θεωρώ ότι αν ανοίξουμε το σπίτι μας σε μαθητές , καλό θα ήταν να έχουμε ένα συγκεκριμένο χώρο μόνο για το μάθημα μας. Όλα μέσα σε αυτό το χώρο, πρέπει να βοηθάνε τον μαθητή , όχι μόνο να συγκεντρωθεί αλλά και να εμπνευστεί σε αυτό που επέλεξε να μάθει. Ο χώρος αυτός εννοείται πρέπει να είναι καθαρός και τακτοποιημένος , να μην μυρίζει και να είναι γεμάτος αφίσες και αντικείμενα που αφορούν μόνο το όργανο και τη μουσική. Ένας χώρος με ένα σκονισμένο πχ drum set ή τον ενισχυτή μας στην μια γωνία, και ένα πλυντήριο ρούχων στην άλλη , είναι λίγο άκυρος, και το μόνο που δηλώνει συνειρμικά στο μαθητή, είναι ότι κάνουμε αρπαχτή 3. Προσπαθούμε να κρατάμε τις τηλεφωνικές μας κλήσεις και συνομιλίες στο ελάχιστο. Όταν ένας μαθητής πληρώνει έναν δάσκαλο για μια ώρα..συνήθως απαιτεί ο δάσκαλος να είναι μια ώρα από πάνω του. Ακόμα κι αν σας καλέσει ο Chick Corea.. την ώρα του μαθήματος..εξηγήστε του ευγενικά ότι είστε σε μάθημα και καλέστε τον αργότερα. Ο Chick θα καταλάβει . Δώστε στον μαθητή σας να καταλάβει ότι είστε 100% συγκεντρωμένος πάνω του, και ότι τιμάτε και εκείνον αλλά και τα χρήματα του . 4. Προσπαθούμε να κρατάμε το χώρο του μαθήματος απερίσπαστο από θορύβους και περιττές ενοχλήσεις . Το ότι κάποιος εξετάζεται σε τύμπανα ή οποιοδήποτε άλλο μουσικό όργανο σε αυτό το χώρο, δεν σημαίνει ότι δεν προσπαθεί να συγκεντρωθεί και δεν χρειάζεται ηρεμία. 5. Σαν καθηγητές οφείλουμε να μην καπνίζουμε εν ώρα μαθήματος για ευνόητους λόγους, και προσπαθούμε να είμαστε διαλλακτικοί σε περίπτωση που χρειάζεται να καπνίσει ο μαθητής. 6. Δεν επιτρέπουμε ζώα μέσα στο χώρο που κάνουμε το μάθημα και φροντίζουμε σε περίπτωση που έχουμε ζώα στο σπίτι, να σκουπίζουμε με ηλεκτρική σκούπα πολύ τακτικά το studio μας από τρίχες. Ποτέ δεν ξέρεις αν ένας μαθητής είναι αλλεργικός σε κάτι, και είναι αμαρτία να χάσουμε μαθητές, επειδή εμείς , έχουμε ιδιαίτερη αγάπη.. στις γάτες… 7. Δεν σηκωνόμαστε ποτέ από το κρεβάτι 5 λεπτά πριν έρθει ο μαθητής και ρυθμίζουμε το ξυπνητήρι μας τουλάχιστον μισή ώρα πριν από τα ραντεβού μας . Δεν υπάρχει χειρότερη εικόνα να πας σε μάθημα και να δεις ότι ο καθηγητής είναι αγουροξυπνημένος. 8. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνουμε επίσης στα ραντεβού που κλείνουμε ανάμεσα στους μαθητές που έρχονται σπίτι μας. Θεωρώ ότι πρέπει να αφήνουμε τουλάχιστον μισή ώρα περιθώριο από μάθημα σε μάθημα σε περίπτωση που κάποιος μαθητής αργήσει. 9. Δεν είμαστε ατημέλητοι ή βρώμικοι , και ΠΟΤΕ δεν πίνουμε αλκοόλ πρίν απο μάθημα. Ενας ατημέλητος καθηγητής μέσα σε ένα ατημέλητο και βρώμικο χώρο που μυρίζει αλκοόλ και{....} συνειρμικά δείχνει πολλά για το πώς διδάσκει…..πολύ πριν ανοίξει το στόμα του. Μεγάλη προσοχή!!! 10. Προσοχή πρέπει επίσης να δώσουμε και στον εξοπλισμό μας. Φθαρμένος και παραμελημένος εξοπλισμός, κακής ποιότητας - φτηνιάρικα γεμάτα σκόνη όργανα και πετάλια..το μόνο που δείχνουν, είναι μια εικόνα παρακμής και αρπαχτής. 11. Η τουαλέτα του σπιτιού μας επίσης κάθε φορά που έχουμε μάθημα πρέπει να λάμπει!! σε περίπτωση που ο μαθητής θέλει να την χρησιμοποιήσει. Πρέπει να προσέχουμε όλες αυτές τις λεπτομέρειες και δεν πρέπει ποτέ να επαναπαυόμαστε με αυτούς τους κανόνες όσα μαθήματα κι αν έχει κάνει ένας μαθητής. Μην ξεχνάμε επίσης αυτό που σας έγραψα στην αρχή..{ότι ο μαθητής πληρώνει για μια συνολική εμπειρία..}όπως το να παίξει π.χ σε ένα καλό σετ ντραμς , να κρατήσει μια Fender Stratocaster ή ένα όργανο που ο ίδιος δεν έχει και ονειρεύεται να αποκτήσει. Τα όργανα με τα οποία κάνουμε μάθημα θεωρώ ότι πρέπει να είναι κάποιου επιπέδου. • Η συνέπεια προς το μαθητή Από την στιγμή που ξεκινάει μια συνεργασία ένας μαθητής με ένα δάσκαλο..συνήθως τον χρειάζεται να είναι εκεί για το λιγότερο 40-45 βδομάδες το χρόνο. Πιστέψτε με ,όσο και αν σας θαυμάζει και ζηλεύει τη νέα σας συνεργασία με τους Pearl Jam..,δεν θα του αρέσει και πολύ αν πρέπει να φύγετε για 6 μήνες τουρνέ. Καλό είναι νομίζω σε αυτή τη περίπτωση{τουρνέ – καλοκαιρινές συναυλίες} να υπάρχουν ξεκάθαρες εξηγήσεις από την αρχή…για την αποφυγή παρεξηγήσεων..{ή οποιοσδήποτε άλλος τρόπος μπορούμε να σκεφτούμε όπου ο μαθητής δεν θα μείνει ξεκρέμαστος όσο καιρό θα απουσιάζουμε.} Σημαντικό είναι επίσης να ακυρώνουμε μαθήματα μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις..αλλά και να είμαστε πάντα δεκτικοί - ευγενικοί χωρίς να δημιουργούμε ενοχές στους μαθητές όταν εκείνοι ακυρώνουν το μάθημα τους. Οι ακυρώσεις των μαθημάτων, δυστυχώς είναι μέσα στο πρόγραμμα και έτσι πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε. Πολύ σημαντικό θεωρώ επίσης είναι να είμαστε ευέλικτοι στον αριθμό μαθημάτων που μπορεί να κάνει ο μαθητής το μήνα. Κάποιοι μαθητές για τους δικούς τους λόγους, μπορούν τέσσερα, κάποιοι τρία και κάποιοι ένα μάθημα το μήνα. Οι εποχές που πηγαίναμε στους δασκάλους και μας έλεγαν ότι «ή κάνεις 4 μαθήματα το μήνα ή δεν σε αναλαμβάνω» πιστεύω ευτυχώς ότι έχουν περάσει. • Το οικονομικό. Θεωρώ ότι πρέπει να προσπαθούμε να κρατάμε τα δίδακτρα μας πάντα σε λογικά για τις μέρες που ζούμε επίπεδα. Ο τρόπος που καθορίζουμε την τιμή που χρεώνουμε, πρέπει να βρίσκεται σε άμεση σχέση με τα χρόνια εμπειρίας μας πάνω στο αντικείμενο . Ακόμα και αυτό όμως , έχει ένα πλαφόν...Εκτός κι αν θέλουμε να έχουμε 2 μαθητές το μήνα. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ κανέναν μουσικός δεν πλούτισε από την διδασκαλία και θεωρώ λάθος να διδάσκουμε με αυτή την νοοτροπία. Βασική μας αρχή πρέπει να είναι πως θα μεταδώσουμε μια γνώση που και εμείς διδαχτήκαμε σε νέα παιδιά, χωρίς αυτό σε καμία περίπτωση να σημαίνει ότι δεν πρέπει να έχουμε ένα οικονομικό τίμημα για τις υπηρεσίες και το χρόνο που προσφέρουμε. • Τι λάθη δεν πρέπει να κάνω σε ιδιαίτερα μαθήματα στο σπίτι των μαθητών. 1.Καταρχήν , να μην αργείς στα ραντεβού σου. Ένα ραντεβού αν δεν τηρείται η καθορισμένη ώρα του, απλά δεν είναι ραντεβού. Ποτέ δεν ξέρεις ένα παιδί με τι άλλο ασχολείται εκτός από τη μουσική, και τι έχει κλείσει μετά από σένα. 2. Εννοείται να μην είσαι ατιμέλητος και αγουροξυπνημένος. 3. Οι Κινέζοι έχουν ένα σοφό ρητό .. «Αν δεν μπορείς να χαμογελάς.. μην ανοίξεις μαγαζί!!!..» Στην περίπτωση αυτή, εσύ είσαι το μαγαζί και το προϊόν σου. Αν δεν μπορείς να χαμογελάς και να είσαι κοινωνικός με τους μαθητές αλλά και τους γονείς τους...πιστεύω ότι δεν θα πας μακρυά σε αυτό το επάγγελμα. 4. Πολύ προσοχή τι λές..αλλά και πως το λές. Ποτέ δεν ξέρεις ποιος βρίσκεται στο διπλανό δωμάτιο και τι ακούει. • Προβολή και διαφήμιση. Με την εφεύρεση του Internet θεωρώ πολύ εύκολο να προβάλεις τον εαυτό σου . Είτε αναρτώντας αγγελίες σε site είτε μέσω facebook. Γενικά είναι πολύ εύκολο πλέον να μάθει ο κόσμος ότι διδάσκεις χωρίς να κολλάς αφίσες δεξιά κ αριστερά όπως έκανε η δική μου γενιά. Θεωρώ όμως αναγκαίο να υπάρχεις με κάποιο τρόπο στο Google με μια προσωπική ιστοσελίδα. Επενδύστε χρήματα λοιπόν σε ένα προσωπικό site γιατί υπάρχουν άνθρωποι που δεν ασχολούνται με το facebook. Μια προσωπική και όμορφα δομημένη ιστοσελίδα δείχνει πολλά για εσάς πριν απο εσάς. Οι επαγγελματικές κάρτες επίσης περιέργως κάνουν δουλειά. Τυπώστε 500 -1000 κάρτες και αφήστε τις στα μαγαζιά της περιοχής σας. Πολλές φορές με έχουν πάρει τηλέφωνο μαθητές επειδή βρήκαν μια κάρτα μου στο video club της περιοχής μου. • Το Facebook To Facebook είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για να προβάλεις την δουλειά σου και να δικτυωθείς. Προτείνω όμως ότι κάθε καθηγητής μουσικής πρέπει να έχει 2 ξεχωριστούς λογαριασμούς αν θέλει να γίνει «φίλος» {και}στο fb με τους μαθητές του. Και αυτό γιατί μπορεί πολύ εύκολα, παλιότερες αναρτήσεις και τοποθετήσεις μας σε οτιδήποτε, να μην αρέσουν στον μαθητή ή στους γονείς του. Το facebook αλλά κ όλα τα κοινωνικά δίκτυα δυστυχώς είναι μια διαδικτυακή αντιπροσώπευση της προσωπικότητας μας. Μια αντιπροσώπευση που αφορά μόνο τους πραγματικούς μας φίλους . Όχι κάθε νέο μαθητή. ‘Αρα όλοι οι μαθητές σε ένα ειδικό προφίλ μόνο για αυτούς. Το κανονικό μας προφίλ δε..προτείνω να είναι κλειδωμένο και προσβάσιμο μόνο από τους φίλους μας. • Προσωπικές πεποιθήσεις . Άλλο ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που θέλει προσοχή, απο την στιγμή που θα ξεκινήσουμε μαθήματα. Οι προσωπικές μας πεποιθήσεις σε οποιοδήποτε θέμα δεν ενδιαφέρουν και δεν αφορούν κανέναν απο τους μαθητές μας. Αλλά όπως κάποιες πεποιθήσεις μας μπορούν να οδηγήσουν σε διακοπή σχέσεων ανάμεσα σε φίλους, έτσι μπορούν να οδηγήσουν σε διακοπή συνεργασίας ανάμεσα σε δάσκαλο –καθηγητή. Προσωπικά θεωρώ χαζομάρα να χάσουμε μαθητή γιατί εμείς δεν συμπαθούμε τους ταξιτζήδες, τους μαύρους ,τους μπασίστες, τους gay ή τους αριστερούς κλπ. Προσπαθούμε να έχουμε ουδέτερες απόψεις- στάσεις σε όλα τα θέματα γιατί δεν ξέρουμε αυτός που κάθεται απέναντι μας ποιος είναι..τι βιώματα έχει..τι δουλειά κάνει αυτός ή οι γονείς του, τι σεξουαλικό προσανατολισμό ή τι πολιτικές - θρησκευτικές ή κοινωνικές πεποιθήσεις έχει. Προσοχή λοιπόν στις συζητήσεις και τα σχόλια μας κατά την διάρκεια του μαθήματος. Κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι αυτή η δουλειά βασίζεται επίσης κατά ένα μεγάλο ποσοστό στην σύσταση μέσω του στόματος . Στην δική μου περίπτωση , το 30 με 40 % των μαθητών κάθε χρόνο. Είναι πολύ δύσκολο {και χρονοβόρο} να στήσεις ένα καλό όνομα στην πόλη που ζεις …και πραγματικά εύκολο να το καταστρέψεις. Κάθε μαθητής λοιπόν που περνάει από τα χέρια μας, αποτελεί και μελλοντική διαφήμιση της δουλειάς μας και έτσι πρέπει να προσεγγίζετε. Πρέπει να σκεφτόμαστε μακροπρόθεσμα αν θέλουμε να εδραιώσουμε μια καριέρα σε αυτό το χώρο και να καταλάβουμε ότι δίνουμε τις εξετάσεις μας κάθε φορά που μπαίνουμε σε μάθημα. Αυτό που έχω καταλάβει εγώ τελικά, μέσα από όλα αυτά τα χρόνια εμπειρίας μου είναι ότι, δεν είναι μόνο τι διδάσκεις σε ένα μαθητή..αλλά πως το διδάσκεις, που το διδάσκεις , πόσο συνεπής και οργανωτικός είσαι , με πόσο επαγγελματισμό προσεγγίζεις κάθε σου μαθητή κλπ. Σαν δάσκαλος προσπαθώ συνέχεια να βελτιώνω τον εαυτό μου, να μαθαίνω απο τις εμπειρίες μου, να ενημερώνομαι και να κρατώ ανοιχτό μυαλό. Ελπίζω μέσα σε αυτό το άρθρο να βρήκατε κάποιες από τις συμβουλές μου χρήσιμες . Bαγγέλης Μουλακάκης. Ημ/νία: 02:11 - 17/02/18

Εισαγωγή: Μια εκ βαθέων ανάλυση πίσω απο τα προβλήματα που όλοι μας σαν μουσικοί αντιμετωπίσαμε με το time. Καθώς και τρόποι βελτίωσης του Time μας. Tο θέμα time σε σχέση με την μουσική, είναι ένα ζήτημα που νομίζω ότι δεν έχει υπάρξει μουσικός που κάποια στιγμή στην καριέρα του δεν το έχει αντιμετωπίσει σαν πρόβλημα . Η καλή αίσθηση του time είναι ένα απο τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα κάθε σοβαρού μουσικού, και θεωρώ ότι είναι ένας απο τους παράγοντες που ξεχωρίζει τους επαγγελματίες απο τους ερασιτέχνες μουσικούς. Γνωρίζω ότι ο τρόπος που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται το ρυθμό{άρα και το time} είναι θεμελιώδης . Η ευαισθησία του στο ρυθμικό πλέγμα της μουσικής είναι τόσο μεγάλη που ακόμα και οι πιο ανεπαίσθητες «ανακρίβειες», δίνουν στον ακροατή την αίσθηση ότι κάτι δεν «πάει» και τόσο καλά με την μουσική. Σε συνέχεια του νήματος που είχαμε αναλύσει προ καιρού σχετικά με το time, στο σημερινό άρθρο θα προσπαθήσω να αναλύσω την έννοια και την ανάγκη του καλού time πίσω από κάθε μουσικό, και θα προτείνω επίσης, τρόπους ανάπτυξης και βελτίωσης του. Καταρχήν..Τι είναι time . «To καλό time σε έναν μουσικό είναι η ικανότητα να μπορεί να «κρατάει» ένα {σχετικά} σταθερό ρυθμό στο παίξιμο του και να μπορεί να συγχρονίζεται με μια ορχήστρα.» Δεν μιλάω για μετρονομικό παίξιμο μιας και αυτό είναι εφικτό μονάχα απο ένα ..drum machine. Mιλάω για μια σχετικά σταθερή αίσθηση του χρόνου της μουσικής απο τον μουσικό με άφθονες δόσεις human groove. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επιδράνε στην σχέση του μουσικού με το time, αλλά νομίζω οτι ξεκινάει απο τον τρόπο μελέτης του και την σχέση του με τις αξίες και επεκτείνεται μέχρι το πόσο καλά ακούει τον εαυτό του αλλά και τους συμπαίκτες του την ώρα της πρόβας ή του Live. Ωραία..Αφού το time σχετίζεται με το ρυθμό.. ας δούμε και τι σημαίνει ρυθμός. Η καλύτερη ανάλυση του ρυθμού που έχει πέσει στα χέρια μου, έλεγε. «Ρυθμός είναι, οτιδήποτε επαναλαμβάνεται σε ίσα και τακτά χρονικά διαστήματα» Άρα..η έννοια του ρυθμού αλλά και της αίσθησης του time ενός μουσικού, είναι δύο έννοιες αλληλένδετες. Αργότερα στην πορεία μου σαν μουσικός, έμαθα οτι υπάρχουν δύο είδη προσέγγισης του time. Yπάρχει το time που χρησιμοποιούν όλα σχεδόν τα μοντέρνα σύνολα είτε μιλάμε για rock, ποπ, κ.λ.π, όπου η μουσική είναι κυριολεκτικά κολλημένη πάνω στο τέταρτο με απαιτήσεις όσο το δυνατόν ακλόνητου time.. ..και υπάρχει και το λεγόμενο Εxpressive timing που χρησιμοποιείτε περισσότερο στην κλασσική μουσική αλλά και μερικές φορές την Jazz. Η έννοια του expressive time έχει να κάνει με πλαστικότητα και μικροαλλαγές στο time της μουσικής για χάρη της έκφρασης. Για παράδειγμα πολλές φορές έχουμε δεί στην κλασσική μουσική δείγματα, όπου η μουσική ενώ δεν είναι «σωστή» με την μετρονομική έννοια, παρ’όλα αυτά να ακούγεται σωστή. {Ενα βίντεο του Adam Neely που έχει ενδιαφέρον και μιλάει για expressive time είναι αυτό} Ας δούμε τους λόγους που ένας μουσικός έχει προβλήματα με το time του. 1.Αξίες Οποιαδήποτε νότα κι αν παίξει ένας μουσικός, πέρα απο την μελωδική της προέκταση...έχει και την αξιακή. H γνώση των αξίων και η σωστή τοποθέτηση/ διάρκεια τους στο μέτρο, θεωρώ ότι είναι ένα απο τα κλειδιά που ξεκλειδώνει το καλό time ενός μουσικού. Ακόμα και ένα ολόκληρο να παίξει ένας μουσικός..αν δεν ξέρει που ξεκινάει και που τελειώνει αυτή η αξία...θα έχει σαν αποτέλεσμα, κάθε του μέτρο είτε να τρέχει, είτε να επιβραδύνει. Επενδύστε χρόνο λοιπόν να μάθετε όλη την παλέτα των αξιών πάνω σε μια ακλόνητη βάση, .. αρχικά ..μία - μία.. Έπειτα δοκιμάστε από αξία σε αξία. {π.χ απο τα 4α στα τρίηχα 4ων στα 8α, στα τρίηχα 8ων κ.λ.π}, ..και στο τέλος κάνοντας combination των αξιών αυτών {Π.χ απο τα 32α στα 8α , στα τρίηχα ημίσεως κ.λ.π}. Εννοείται όταν μιλάω για ακλόνητη βάση...μιλάω φυσικά για τον μετρονόμο. Θεωρώ κυριολεκτικά χάσιμο χρόνου να μελετήσουμε τον πύργο των αξιών χωρίς μια απόλυτη ρυθμική βάση απο πίσω. Δυστυχώς, με ευχές - σοβαρή δουλειά δεν γίνεται. Δεν παλεύουμε για κάτι σαν 9ήχα ή κάτι σαν τρίηχα 16ων. Στην μουσική είτε η αξία είναι σωστή είτε μιλάμε για το γάμο του Καραγκιόζη. Δεν υπάρχει μέση λύση. 2.Μελέτη με το μετρονόμο Εκ πείρας έχω δει ότι υπάρχουν δύο δόγματα όσον αφορά την μελέτη με το μετρονόμο. Υπάρχουν οι δάσκαλοι που θεωρούν οτι ο μετρονόμος πρέπει να «χτυπάει» πάντα τέταρτα και κάθε παρέκκλιση απο αυτό όχι μόνο δεν βοηθάει τον μαθητή αλλά του κάνει κακό μιας και τεμπελιάζει να υποδιαιρέσει από μόνος του. {και εννοείται ότι καταδικάζει σε λιθοβολισμό κάθε δάσκαλο με αντίθετη άποψη}.. ..και υπάρχουν και αυτοί που θεωρούν ότι ο μετρονόμος δεν πρέπει απαραίτητα να είναι ο αυστηρός και ο κακός της υπόθεσης. Ναι μεν θα καθρεφτίσει με ειλικρίνεια όλες μας τις αδυναμίες {γιατί αυτή είναι η δουλειά του} αλλά παράλληλα, μπορεί να μας βοηθήσει παίζοντας όπου χρειάζεται{και}υποδιαιρέσεις του τετάρτου. Προσωπικά ανήκω στην δεύτερη μερίδα καθηγητών. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι σύγχρονοι μετρονόμοι έχουν πλέον built in..πάρα πολλές υποδιαιρέσεις με μόνο σκοπό να βοηθήσουν τον μουσικό. «Μake the metronome you friend not your enemy» είχε πεί κάποτε ο V. Colauita και συμφωνώ απόλυτα. Ο μετρονόμος πρέπει να θεωρηθεί σαν ο φίλος που λέει πάντα την αλήθεια..όχι ο «κακός» που σε μειώνει κάθε φορά που κάνεις λάθος. Είναι στο χέρι κάθε μουσικού πως θα τον χρησιμοποιήσει αλλά και σαν τι θα τον θεωρήσει. Φίλο ή δερβέναγα. Κάτι που πολλές φορές έχω ξαναπεί είναι, ότι ανάμεσα σε ένα κλειστό μετρονόμο κατά την διάρκεια της μελέτης..και έναν μετρονόμο να μας χτυπάει 16α ή ακόμα και 32α.. προτιμώ 1000 φορές το 2ο. Η σχέση του μουσικού με το μετρονόμο θεωρώ ότι πρέπει να είναι απόλυτη και άρρηκτα συνδεδεμένη τουλάχιστον για την 1η δεκαετία της μαθητείας του. Απο εκεί και πέρα ίσως μπορούμε να μιλήσουμε για μια πιο «ανοιχτή» σχέση του μουσικού με το μετρονόμο, μιας και ο μετρονόμος πιστεύω ότι έχει μπεί ήδη μέσα μας. 3 .“Βuilding an Internal clock” Τι είναι αυτό? Η εσωτερίκευση του μετρονόμου έχει να κάνει με χρόνια «καλουπώματος» των αξιών μέσα σε ένα νοητό grid που υφίσταται ένας μουσικός. Αυτή η πείρα έχει σαν αποτέλεσμα ακόμα και μια ανεπαίσθητη μεταβολή του time..να του δίνει τους λεγόμενους συναγερμούς του «κουνημένου» time . Είμαι σίγουρος ότι όποιος έχει μελετήσει μερικά χρόνια με μετρονόμο, θα ξέρει ακριβώς για τί είδους συναγερμούς μιλάω. 4.Πείρα με μουσικούς. Ο Dave Weckl στο βιβλίο του The Next step, ξεκινάει το κεφάλαιο Time, με τα εξής λόγια: It’s partly the drummers role to establish and keep a confident time feel..» ..Εν μέρη. Αυτό το «εν μέρη» το έχω δεί πολλές φορές σε δικά μου παιξίματα με μουσικούς...όπου σε κάποιες μπάντες το time ήταν μια πραγματικά εύκολη υπόθεση ..και σε κάποιες άλλες.. ένιωθα ότι με το παραμικρό μου fill..θα χανόταν η γή κάτω απο τα πόδια μου. Είναι λάθος να επενδύετε στην σκέψη ότι μια μέρα θα σας «κρατήσει» ή θα σας προσφέρει μια solid βάση ένας drummer{άρα δεν χρειάζεται να μελετάτε με το μετρονόμο}..όπως λάθος είναι για έναν drummer {όσο καλό time κι αν έχει} να πιστεύει ότι μπορεί να προσφέρει ένα solid time σε όλες τις μπάντες που θα συνεργαστεί. Το time και ειδικότερα ένα καλό time θεωρώ ότι είναι μια συνολική υπόθεση που αφορά όλα τα μέλη της ορχήστρας – ακόμα και τους τραγουδιστές. Η έκθεση όμως κάθε μουσικού με πολλούς και διαφορετικούς συνεργάτες , εκτός απο την δυσκολία μας δίνει κ πείρα. Δυστυχώς αρκετοί μουσικοί έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με το χρόνο..και όσο πιο πολλούς «αποκρυπτογραφούμε» προσπαθώντας να καταλάβουμε τον τρόπο “αναπνοής” τους όσον αφορά το time..τόσο καλύτερο γίνετε το δικό μας . Σε προσωπικό επίπεδο.. κάθε μπάντα είναι μια πρόκληση και μου έχουν τύχει σχεδόν τα πάντα. Είτε να παίρνω το ρόλο του βράχου..μιας και η αίσθηση του time έπεφτε στην δική μου πλάτη, είτε να «ακουμπάω» στον μπασίστα και να τον αφήνω να οδηγεί αυτός μιας και είχε καλύτερο time απο μένα..αλλά και να νιώθω οτι η μπάντα έχει μπει σε ράγα και να πηγαίνει μόνη της χωρίς κανένα απο τα μέλη της , απαραίτητα να οδηγεί. 5.Human Groove. Human groove..είναι για μένα το ιερό δισκοπότηρο του time - το αποτέλεσμα όλης αυτής της αναζήτησης που κάνει ένας μουσικός - εφαρμόζοντας κάθε πιθανή άσκηση που πέφτει στα χέρια του, προκειμένου να βελτιώσει το time του. Όπως είπα και στην αρχή αυτού του άρθρου, δεν υπάρχει μετρονομικό παίξιμο. Είμαστε άνθρωποι και το να αναζητούμε το 100% πάνω στο μετρονόμο, είναι απλά ανέφικτο. Ένας απο τους λόγους που η δεκαετία του 90 στην Ελλάδα {αλλά και παγκοσμίως ειδικά στο pop ιδίωμα} έβγαλε τόσο φριχτές παραγωγές , ήταν γιατί οι παραγωγοί θεώρησαν ότι πλέον θα ξεφορτωνόντουσαν τα κουνημένα {αλλά Human groove}παιξίματα των drummer..βάζοντας να παίξουν στην θέση τους..drum machines. Σε καμία περίπτωση επίσης δεν θεωρώ οτι η μελέτη με το μετρονόμο θα μας κάνει..μετρονομικούς. Απλά θα μας δώσει μια {καλύτερη} αίσθηση του time. Μερικές ασκήσεις βελτίωσης του time. Yπάρχουν αρκετές ασκήσεις για κάποιον που θέλει να αναπτύξει το time του. Ξεκινώντας με τον μετρονόμο. Mια άσκηση που προτείνω είναι – οτιδήποτε κάνουμε practice να το κάνουμε με τούς εξής τρόπους. Χ2 , Χ4 και ÷2, ÷4 Τι εννοώ. Ας πούμε ότι μελετάμε μια φράση ή μια άσκηση στο 60. Δοκιμάστε να παίξετε αυτή την φράση με το μετρονόμο Χ2 {στο 120 να σας δίνει 8α} αλλά και Χ 4 {στο 240 να σας δίνει 16α} . Η άσκηση παραμένει στο 60..η υποδιαίρεση που ακούτε θα αλλάξει. Τώρα δοκιμάστε να ρυθμίσετε το μετρoνόμο σας στο 30 {÷2} με το μετρονόμο να σας δίνει τα ήμισυ..αλλά και στο 15{÷4} με το μετρονόμο να σας χτυπάει τα ολόκληρα. Δοκιμάστε σε οτιδήποτε «κουνιέται» ή δεν «πατάει καλά» αυτή την άσκηση και θα δείτε βελτίωση πάρα πολύ γρήγορα. Κάτι που επίσης προτείνω σχετικά με το μετρονόμο είναι να μάθετε να τον κατεβάζετε πολύ αργά. Υπάρχει λόγος που ο μετρονόμος συνήθως ξεκινάει απο το 30..και όχι απο το 60. Μην φοβάστε το αργά, αλλά κάντε το μέρος της μελέτης σας..ειδικά κάθε φορά που μελετάτε κάτι καινούργιο. Πύργος αξιών . Παραθέτω ένα πύργο αξιών σαν δείγμα για να μπορείτε να δουλέψετε. Εξήγησα πιο πάνω πως πρέπει να ενσωματωθεί στην μελέτη μας. Sequences : Τα sequences είναι μικρές μονόμετρες ή δίμετρες ρυθμικές φράσεις που χρησιμοποιούν στην μελέτη συνήθως όσοι έχουν θέματα με το μετρονόμο. Δεν είμαι κατά. Απο το τίποτα ...αν μια ρυθμική βάση μας βοηθάει να κλειδώσουμε..φτιάξτε τα και χρησιμοποιήστε τα. Παίζοντας πάνω σε δίσκους και play alongs : Θεωρώ αυτό το τρόπο μελέτης ένα αναπόσπαστο εργαλείο εξέλιξης σε όλους τους τομείς κάθε μουσικού. Ειδικά στην τεχνική αλλά και στο time. Είναι σίγουρα μέρος της καθημερινής μου μελέτης. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την 1η φορά που έπαιξα σε ενα play along..και μπασίστας σε αυτή την δουλειά ήταν ο John Patittuci. Προσπαθώντας να παίξω αυτό το κομμάτι - ακόμα και που ακούμπησα πάνω του και μπόρεσα να groove-αρω μαζί του...βγαίνοντας απο αυτό το κομμάτι, ένιωσα ότι μου είχε ανέβει το level. Μην φοβάστε να παίξετε πάνω σε τέτοιου είδους κομμάτια – όσο δύσκολα κι αν είναι.. Το αποτέλεσμα μπορεί να αργήσει..αλλά σίγουρα θα σας εκπλήξει. Για μένα το μισό κάθε μουσικού είναι η τεχνική και η μελέτη του..και το άλλο μισό οι ...συνεργασίες του. Το να παίξουμε σε ένα κομμάτι με rhythm section τον John Patitucci και τον Dave Weckl στα τύμπανα ...πριν 20 χρόνια δεν ήταν εφικτό. Σήμερα πλέον είναι, μέσα απο τα Backing tracks και τα βιβλία τους ..ακόμα και αν δεν τους γνωρίσουμε ποτέ. Stopping the click : Μια άλλη εξαιρετική άσκηση που παραθέτω. θα σας καθρεφτίσει όλες σας τις αδυναμίες στην αρχή αλλά μακροπρόθεσμα θα σας ωφελήσει. Ενσωματώστε τη στην μελέτη σας. https://app.box.com/s/obipjlw171ypujmpi71pxrhmfejymya8 Τι είναι : Ξεκινώντας απο το 60 και ανεβάζοντας 10 -10 κλικ, είναι έτοιμες λούπες 4ων μέτρων, με το μετρονόμο να παίζει για δύο μέτρα..και δύο να σταματά. Η δυσκολία ξεκινά όταν συμβαίνει το ίδιο αλλά με 8μετρη φόρμα .{4 μέτρα on και 4 μέτρα off.} Record yourself. ‘Άλλο ένα πολύ σοβαρό κλειδί σε όσους θέλουν να βελτιώσουν το time τους.Προτείνω την ενσωμάτωση της ηχογράφησης σε καθημερινή βάση. Ηχογραφήστε τα πάντα και γίνετε ο πιο σκληρός κριτής του εαυτού σας. Απο ασκήσεις και κομμάτια μέχρι πρόβες και συναυλίες. Στο τέλος κάθε μέρας αναλύστε τα πάντα μετά με το «μικροσκόπιο». Αρχείο. Πολλές φορές η αυτοεξέλιξη μας έρχεται τόσο αργά που μερικές φορές θεωρούμε ότι δεν υπάρχει καθόλου εξέλιξη. Αυτό μας γεμίζει αμφιβολίες αλλά και πολλές μας κάνει και παραιτούμαστε. Θεωρώ αναγκαία κάποιας μορφής αρχειοθέτηση όλων των ηχογραφήσεων μας με ημερομηνίες. Συχνά πυκνά γυρίστε πίσω σε αυτές τις ηχογραφήσεις και δείτε μόνοι σας άν έχετε βελτιωθεί ή όχι .Όπως και να ΄χει, είναι μια win- win κατάσταση για εσάς... Θεωρώ ότι θα σας δώσει σίγουρα όρεξη για πιο σκληρή δουλειά. Σαν φοιτητής δεν το έκανα μόνο σε ηχογραφήσεις αλλά κρατούσα Practice log σε κάθε άσκηση ή τεχνική που ήθελα να αναπτύξω ή να τρέξω. Famous words για έμπνευση. “Patience is not the ability to wait but the ability to keep a positive attitude while waiting” Unknown “My time sucks” Jeff Porcaro. “Aν την ώρα που ηχογραφείς, δεν ακούς τον μετρονόμο…είσαι ακριβώς πάνω του” Poogie Bell. “Playing with a metronome and playing with people is a whole different bowl game” Steve Gadd “That’s what the drummer is supposed to do. Keep the time. If you can do something else besides that, fine. But the time is essential and non-negotiable.” Elvin Jones 1963 To be a good musician you need to be a good listener” V .Wooten ” Someone asked me about the use of the metronome and I answered that you should use it only if you cannot keep time and are trying to develop a sense of holding time at a certain level. But to play metronomic time is another inhuman aspect. The time should be at the same place, but to make it elastic sounding, it may have to get a little faster or slower. A metronome locks you into “bap bap bap bap.” Max Roach. “ Tο γρήγορα πρέπει να έρθει μέσα από το αργά..Το γρήγορα μέσα από το γρήγορα οδηγεί μαθηματικά σε βρώμικο παίξιμο..και κανείς δεν εκτιμάει ένα βρωμιάρη μουσικό” H. Δουμάνης. ¨Μην χάσεις τον ρυθμό προσπαθώντας να βρείς μια νότα¨V. Wooten “I don’t have perfect time. My drums sound like a drummer, not a drum machine”. Taylor Hawkins “Just because you’re not a drummer doesn’t mean that you don’t have to keep time.” Thelonious Monk στους μουσικούς του. Βαγγέλης Μουλακάκης. Ημ/νία: 18:11 - 05/04/18

Ημ/νία: 15:42 - 03/04/11 Εισαγωγή: Μια συλλογή από τα σχετικά θέματα στο forum. Tους τελευταιους μηνες ανεβαζοντας όλα αυτά τα θεματα στο Νοιζ, αλλα και διαβαζοντας θεματα συναδερφων, επεσα πανω σε μερικες τρομερες αλλα και πολύ σωστα διατυπωμενες κατά τη γνωμη μου αποψεις –ατακες, που για μενα εχουν διδακτικη αξια προς νεους drummers. Οπως και να εχει.. προσπαθησα να τις μαζεψω σε ένα ξεχωριστο thread για μελλοντικη χρηση από νεους ..αλλα και παλιους. Ευχαριστω ολους τους φιλους-συναδέρφους για το χρονο και τις πολυτιμες συμβουλες τους για το πώς να γινουμε καλυτεροι σε αυτήν τη περιπετεια. ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ «Προσπαθηστε να ειστε τακτοποιημενοι με την τεχνικη σας». «Δεν ξεχωριζω αν ενα στυλ εχει περισσοτερη η λιγοτερη αξια απο ενα αλλο. Για τον απλουστατο λογο οτι δεν τρεχουμε σε στιβο ποιος θα βγει πρωτος. Η μουσικη ειναι εκφραση..οχι αγωνας ταχυτητας.» « Τα καλυτερα γινονται οταν παιζω χαλαρα» «Τα στυλ που παιζει ο καθενας μας δεν παιζουν ρολο δεν υπαρχουν καλα και κακα , υπαρχουν καλοπαιγμενα η οχι.» «ΚΑΛΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΑΘΕΤΕ ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΟ ΑΛΛΟ ΟΡΓΑΝΟ ,θα βοηθησει να αποκτησετε ΓΟΥΣΤΟ στο παιξιμο σας. «Ο μουσικος ωριμαζει στο παλκο η στη σκηνη αν θελετε - οχι πισω απο PC . Και ενα τελευταιο : ΑΚΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΜΟΥΣΙΚΗ ,ολα τα ειδη και γραφουμε στην μνημη μας τα παντα» «The more technique you have, the less you have to worry about it. The more technique there is, the less there is. Pablo Picasso.» «We learn technique, so we don't have to think about technique when we play» ΠΕΡΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ «Στην εκμαθηση των τυμπάνων, έχω την ταπεινή γνώμη ότι, ο μαθητής πρέπει να κατανοήσει (όπως και εγώ) ότι η τεχνική δουλεύεται/εξελίσσεται/προοδεύει/βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου και με απλές μεθόδους και αρκετή μελέτη. Δεν γίνεσαι παίκτης με 3 μήνες μελέτης. Το groove είναι εκπληκτικά σημαντικό στο παίξιμο ενός drummer και η τεχνική που το συνοδεύει εξίσου ιδιαίτερη. Άρα αυτά τα δύο πάνε μαζι και πρέπει να διδάσκονται και μαζί.» «Η απλη λογικη λεει οτι απο τη στιγμη που δεν μπορεις να προχωρησεις σε κατι μονος σου,χρειαζεσαι βοηθεια,ουτε ο πρωτος θα εισαι ουτε ο τελευταιος,εδω ΤΕΡΑΣΤΙΟΙ ντραμμερ κανουν ακομα μαθηματα. Αν εχεις την ορεξη και το χρονο ΦΥΣΙΚΑ και να κανεις μαθηματα» ΠΕΡΙ ΜΟΝΟΥ VS ΔΙΠΛΟΥ ΠΕΤΑΛΙΟΥ ΚΑΣΣΑΣ. «Είμαι μεγάλος φαν του μονού πεταλιού. Θεωρώ μεγάλη πλεονεξία το διπλό. Θα μού πεις: "απόλυτος είσαι". Το ξέρω Γενικά από πέρσυ, ξεκίνησα το "less is more" σε οτιδήποτε και αν κάνω. Προτίμησα να λειώσω με το μονό και να εξασκηθώ μόνο στο "bass drum - hi-hat". Απ' ότι βλέπω αποδίδει καρπούς το εγχείρημα αυτό» ΠΕΡΙ ΜΕΛΕΤΗΣ. «Record yourself» «Καθε οργανο μπορει να γινει δυσκολο και έχει τις δικες του ιδιαιτεροτητες. Καθε όργανο εχει beginner, intermediate και advanced επίπεδα». « Φυσικα και τα τυμπανα είναι εκτονωση αλλα οχι με την εννοια του χτυπάω κατσαρόλια. «Ο drummer είναι ενας μετρονόμος με ηχοχρωματα που σκοπός του είναι να αναδείξει τα υπόλοιπα όργανα όταν αυτό απαιτείται.» «Το ποση μελετη χρειαζεται ο καθενας για να "προοδευσει" ειναι πολυ διαφορετικο και ειναι συστατικο αυτου που λεμε "ταλεντο". Επισης κατι αλλο που εχω παρατηρησει σε εμενα ειναι οι συνθηκες μελετης. Δλδ αλλιως αποδιδει η μελετη που κανω μετα απο 10 ωρες στη δουλεια κ αλλιως ενα Σαββατο πρωι που ειμαι ξεκουραστος» «Και οπως παντα CBS Control Before Speed» «Αφιέρωνε πάντα κάποιο χρόνο από τη μελέτη σου στα βασικά rudiments (μονά, διπλά, paraddidles, flams, drags) γιατί σαν ασκήσεις αλληλοσυμπληρώνονται και κάθε μία σε βοηθά να προχωρήσεις γρηγορότερα και στις άλλες.» «Η Ρωμη δεν χτιστηκε σε μια μερα » «Προσπαθηστε να μην βιαζεστε» «Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχουν εύκολα μονοπάτια παρα μόνο τρελή εξάσκηση» ΠΕΡΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟΝΟΜΟ «Όταν βάζεις ένα μετρονόμο και τραγουδας τις υποδιαιρέσεις εκπαιδευεις το εσωτερικό σου ρολόι υποσυνειδητα και προχωρας γρηγορότερα .Εγω θα πρόσθετα όταν μελετας με μετρονόμο τραγούδα..» «να σημειωσω επισης οτι ο καλος ντραμμερ ξερει να παιζει μπροστα,ακριβως πανω και πισω απο το μετρονομο (ο ΠΟΛΥ καλος παιζει..παντα πισω.» «Αφηστε τις ΒΛΑΚΕΙΕΣ και γραφετε ΠΑΝΤΑ με μετρονομο γιατι οταν ερθει η ωρα να σας μιξαρω και δεν μπαινετε σωστα στο grid θα φατε το λουπαρισμα της αρκουδας...(σιγα μη καθομαι να κανω edit τα στον ....Karagiοzis wedding παιξιματα σας» «Επισης αν θελουμε να κανουμε σοβαρη δουλεια στο στουντιο και ο ντραμμερ μας επιμενει οτι δεν χρειαζεται μετρονομο γιατι...τον καταπιεζει σαν ανθρωπο,παραβιαζει τα ανθρωπινα δικαιωματα του,πιστευει οτι τα ντραμς ειναι μελωδικο οργανο,υποβιβαζεται το ποιοτικο του επιπεδο σε αυτο του Χ FACTOR ..και αλλα τετοια ψυχοπονιαρικα... ....δεν στεναχωριομαστε καθολου, απλα τον ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ με εναν ΚΑΝΟΝΙΚΟ ντραμμερ και συνεχιζουμε..» «Ο μετρονομος ειναι φτιαγμενος να κανει ενα πραγμα...να φτιαχνει ΙΣΧΥΡΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΡΟΛΟΙ...δικο σας...το οποιο θαναι παντα εκει...ειτε μονοι σας παιζετε ειτε με μπαντα ειτε με σηκουενσερς,λουπες,με κακους μουσικους,καλους,με μετρονομο,χωρις μετρονομο,με πυρετο η με διαρροια....ειναι κατακτημενο για παντα...» «Οποιος θελει και μπορει παιδια...οι αλλοι καντε χωρο για τους εκλεκτους...» «Ο μετρονομος δεν ειναι ουτε.."μπρατσακι" ουτε "βοηθητικες ροδες" ουτε φυσικα χαλαει το feel ενος κομματιου αλλωστε οι καλοι ντραμμερ παντα παιζουν "γυρω" απο τον μετρονομο και δεν χανουν ποτε το feel τους.» «ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ. ΠΑΝΤΑ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ. ΠΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ.» ΠΕΡΙ DRUMS & THE ART OF SOLOING «ΝΑΙ υπαρχουν εξαιρεσεις, αλλα.... Το να κανουμε την εξαιρεση κανονα ειναι ατοπο. Το να κανουμε την αδυναμια μας (αντε να μη την πω αδυναμια αλλα αιρετικη αποψη για να ξεχωρισουμε) φιλοσοφια και αποψη επισης ατοπο.» «Είναι σημαντικό να μπορείς να σολάρεις. Κάτι τέτοιο χρησιμοποιείται ευρέως σε πολλά είδη μουσικής, αλλά δεν θεωρώ σωστό να λέμε, "Α, παίζω jazz άρα σολάρω" "Παίζω rock άρα δεν σολάρω"» «Τα μουσικά είδη δεν είναι μαθηματικά: ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Αν ο οποιοσδήποτε δε θέλει να κάνει σόλο, δεν κάνει. Από κει και πέρα, είναι επιλογή του καθενός.» ΠΕΡΙ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΤΥΜΠΑΝΩΝ «διαλεξε , ρισκαρε , δειξε τυφλη εμπιστοσυνη.ΤΥΦΛΗ!και υπακοη...καμμια φορα δεν ξερεις γιατι πρεπει να κανεις κατι καπως,και δεν χρειαζεται κιολας να ξερεις...γουαξ ον γουαξ οφ... μην μπανεις μεσα στην αιθουσα με την διαθεση να κανεις οντισιον στον δασκαλο,ΤΟΝ ΕΧΑΣΕΣ! αν δεις οτι ο δασκαλος δεν δειχνει διαθεση να μαθει απο εσενα...ΦΥΓΕ! αν δεις οτι ο δασκαλος ερχεται σε δυσκολη θεση οταν κανει λαθος μπροστα σου,αν θελει να νομιζεις οτι ειναι πανσοφος κι αλανθαστος...δρομο. αν νομιζεις οτι ξερεις καλυτερα απο τον δασκαλο(αυτο τοχω δει πολλες φορες)τι χρειαζεσαι...ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΣΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟ...» «ΕΣΥ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΣΑΙ ΣΤΟ ΔΑΣΚΑΛΟ...ΟΧΙ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΣΕ ΕΣΕΝΑ..» « ο δασκαλος μουσικης δεν ειναι η κομμωτρια της γειτονιας που πας και της λες.."Παρτα μου λιγο στα πλαινα¨ Ειναι ενας εξειδικευμενος ανθρωπος που {συνηθως} εχει φαει την μιση του ζωη πανω σε ενα οργανο και εχει εκπαιδευσει τον εαυτο του να μπορει να διδασκει.» «Για την ακρίβεια με ενδιέφερε να με βάλει σε ένα συστηματικό τρόπο μελέτης, το οποίο και έκανε. Όπως και να με κράζει αν τολμούσα να εμφανιστώ αδιάβαστη » «Βρες ενα δασκαλο που να ασχολειται εξειδικευμενα με το αντικειμενο της διδασκαλιας και οχι το φοβερο και τρομερο ντραμμερ που παραδιδει μαθηματα ΜΟΝΟ οταν η δουλεια στο σκυλαδικο δεν παει καλα,η μολις γυρισε απο την περιοδεια της μπαντας του και για κανα μηνα θα ειναι διαθεσιμος να διδαξει.» «Βρες ενα δασκαλο που θα τον ενδιαφερει προτιστως να παιξεις ΕΣΥ κατα τη διαρκεια του μαθηματος και οχι εκεινος.» ΠΕΡΙ ΒΙΝΤΕΟΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ DRUMS «πιστευω οτι μονο ενας παιχτης με πολλη εμπειρια μπορει πραγματικα να διδαχτει απο τα βιντεο...δηλαδη αν εχει κανει αρκετα χρονια μαθηματα,εχει μια στημενη καλη τεχνικη,καταλαβαινει πως λειτουργει το σωμα του,εχει αντιληψη ανεπτυγμενη...να καταλαβαινει δηλαδη οχι μονο το ΤΙ παιζει αλλα και το ΠΩΣ,ΠΟΥ,ΠΟΤΕ,ΓΙΑΤΙ...!!!αλλιως παπαγαλιζει πληροφοριες χωρις να εχει ιδεα...ΚΑΙ κινδυνευει να τραυματιστει..!(βλ.το καταπληκτικο κατα τα αλλα βιντεο του τζοτζο μαγιερ)...προτεινω την χρηση τους με μετρο και καλη κριση...!» «Πιστέυω πως ενα μαθητής από μόνος του μπορεί να πέσει σε παγίδες, αφού πολλα dvd αναφέρονται σε drummers σε προχωρημένο επίπεδο. Εκεί πιστεύω πως ο σωστός δάσκαλος θα μπορέσει να προφυλάξει τον μαθητη, ώστε να μην πηδαει στάδια στην εξελιξή του» «το θεμα ειναι..να ξερεις...ΤΙ ΚΑΝΕΙΣ...ΠΟΥ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ..ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ...ΣΕ ΤΙ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ..και ΜΕ ΤΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ..σωστα? μεσα απο ολα αυτα..εγω καταλαβαινω.. ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΙ ΠΑΙΖΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΤΟ ΠΑΙΖΕΙΣ....ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΟ GROOVE SOY....ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΟΥ..μη σου σκασει και καμια γκρουπαρα και χασεις το μπουσουλα..και LESS IS MORE {αυτο οπου ιφισταται..}» ΠΕΡΙ ΤΑΛΕΝΤΟΥ «Ταλέντο είναι αυτό που μπορείς, δεν συνάδει όμως πάντα με αυτό που θέλεις... Ταλέντο είναι η ευκολία της κατανόησης, η ασυνείδητη αντίληψη της δεξιότητας, η αβίαστη και Ταλέντο εν τέλει είναι το να κάνεις τους άλλους να σε προσέξουν...» ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΜΑΣ. «How Loud is Too Loud? Loudness is measured in decibels (dB). You begin to damage your hearing when you're exposed to constant sound levels above 85 dB. Sound levels above 120 dB cause serious damage to your ears. A whisper is measured at 30 dB. A rock concert measures at 120-130 dB. An iPod at full volume plays at 120 dB. That’s as loud as a jackhammer or chainsaw! Remember: it doesn’t take much to lose your hearing and it doesn’t take much to protect it.» «Προστάτεψε τα ώτα σου!! Είτε με ωτασπίδες είτε χαμηλώνοντας την ένταση. Μια μπάντα όσο ωριμάζει κάνει πρόβες σε χαμηλότερη ένταση και ζωντανές εμφανίσεις το ίδιο, οπότε ακούγονται όλα και ακούν όλοι όλους. Αν μετά από μια συναυλία (είτε ως παίκτης έιτε ως ακροατής) κλαμπ κλπ ακούς το πρωί ένα έντονο βουητό στ' αυτιά σου πήγαινε γρήγορα στο γιατρό. Είναι τα τριχωτά κύτταρα του οργάνου της ακοής (Corti) που αργοπεθαίνουν και με κατάλληλη αγωγή μπορείς να διασώσεις κάποια από αυτά. Η αιφνίδια πτώση της ακοής και το οξύ ακουστικό τραύμα πρέπει να αντιμετωπίζονται αμέσως. Συνήθως κάνουμε κλινική εξέταση, ακουόγραμμα και μετά δίνουμε αγωγή και έπειτα ένα επαναληπτικό ακουόγραμμα μετά από 1 βδομάδα - δεκα ημέρες. Σε αυτές τις περιπτώσεις έχω δει ακοή που είχε πτώση 40-50 % να επιστρέφει στο 10 με 20%. Αν το αγνοήσεις έχασες για πάντα ένα κομμάτι της ακοής σου...» «Προσωπικά, υστερα από έντονη συζήτηση με τα παιδιά που παίζω μαζί, καταλήξαμε στο συμπέρασμα να παίζουμε όσο πιο σιγά γίνεται σε ένταση και σε συγκεκριμένα σημεία να "χώνουμε". Θεωρώ εξαιρετικά τυχερό και προνομιούχο έναν μουσικό που μπορεί να παίξει σιγανά σε ένταση αλλά παρ' όλα αυτά να βγάζει μια ένταση στο παίξιμό του. Κατι τέτοιο είναι ορθόδοξο να συμβαίνει σε όλες τις μπάντες ανεξαρτήτου μουσικής». Με εκτιμηση σε όλους τους φιλους που εκαναν το κοπο να συμμετεχουν σε όλα αυτά τα θεματα. Β.Μουλακάκης

Ημ/νία: 13:29 - 06/05/11 Εισαγωγή: Εχουμε αναπτύξει πολλές φόρες ζητήματα στο Νοιζ, σχετικά με το πώς πρεπει να μελετάμε – Πόσες ώρες ανα μέρα, τι να μελετάμε κλπ. Τα εχουμε αναλυσει όλα αυτά. Κατι που θα ηθελα όμως να θιξω και που ολοι οι μουσικοι ξεχναμε καποια στιγμη σε περιόδους μελέτης, είναι η αναγκαιότητα της ξεκούρασης και της παύσης από την μελετη. Πολλες φορες εχω πει στα Thread μου ότι η ιδανικη μελετη είναι η καθημερινή μελετη. Δευτερα με Σαββατο. Μεσα σε αυτή τη προταση όμως, εννοείται ότι η Κυριακη πρεπει να αφιερώνεται στην ξεκουραση. Πολλες φορες εχω δει (και ο ιδιος το εκανα) μαθητες να παθιαζονται και να μελετανε 7 μερες την εβδομαδα. Πολλες φορες για χρονια. Η αποψη μου πλεον, μεσα από ολη αυτή τη περιπετεια είναι η εξης. Πρεπει τουλαχιστον 1 η 2 ημερες την εβδομαδα (αναλογα με το ποσες ωρες καθομαστε στο οργανο) να τις διαθετουμε για ξεκουραση. Και όταν εννοούμε ξεκουραση, μιλαμε για καθολικη αποχη απο το οργανο. Όχι δεν μελεταω σημερα… αλλα θα παιζω διπλα μπροστα στην τηλεοραση για 2 ωρες… Επισης ειμαι ενθερμος υποστηρικτης τουλαχιστον 2 με 3 εβδομαδες το χρονο, να κανουμε break. Παλι μιλαω για πληρη αποχη. Για ποιους λογους όμως? Ο πρωτος και ο σοβαρότερος λογος είναι η αποφυγη τραυματισμων. Οσο πιο πολύ κουραζουμε καποιους μυς, τοσο πιο πολλες πιθανοτητες εχουμε σε τραυματισμους. Επισης δεν αφήνουμε τους ιστούς που εχουν καταπονηθεί με ολη αυτή τη μελετη να αναδομηθουν με το τροπο που θα μας βοηθησουν καλυτερα για αυτό που εχουμε επιλεξει να κανουμε. Κατι που επισης είναι πολύ σημαντικο είναι οι ωρες μελετης και ξεκουρασης σε αρχαριους παιχτες. Η αποψη μου είναι ότι ενας αρχαριος πρεπει σιγα - σιγα να ανεβασει τις ωρες μελετης του και να δινει ιδιαιτερη προσοχη στην ξεκουραση. Ενας άλλος λογος είναι η περιπτωση υπερκοπωσης, κατι που και εγω βιωσα σαν φοιτητης. Παιδια πρεπει να καταλαβουμε (χωρις να θελω να μειωσω τα υπολοιπα οργανα) ότι το οργανο εχει (και) σωματικες απαιτησεις. Οσο κι αν εχουμε εκπαιδευτει στην οικονομια δυναμεων και τις βαρυτητες με τα μελη μας – τα ντραμς είναι ένα οργανο που απαιτουν εξαιρετικη φυσικη κατασταση και αντοχη. Πιστέψτε με 6 - 8 ωρες μελετης για παρατεταμενη διαρκεια χρονου είναι αρκετες για να μας δημιουργησουν υπερκοπωση. Τα σημάδια της υπερκόπωσης είναι τα εξης: 1.Ελαττωμενη σωματικη και πνευματικη αποδοση 2.Παρατεταμενοι πονοι στους μυς 3.Συχνες θλασεις που υποχωρουν αργα και δυσκολα 4.Διαταραχες υπνου (δυσκολια υπνου και αισθηση ότι δεν εχουμε ξεκουραστει, ανεξαρτήτως ωρων υπνου) 5.Πεταγματα - τσιμπηματα των μυων κατά την διαρκεια του υπνου. 6. Αγχος και Αυξημενος εκνευρισμος 7.Ναυτια 8.Kραμπες 9.Λιποθυμιες Αν μελετατε πολλες ωρες την ημερα και βιωνετε κατι από τα παραπανω, καλο είναι να επισκεφτητε ένα γιατρο, η να σκεφτητε μηπως εχετε ξεχασει να ενσωματώσετε την ξεκουραση στο προγραμμα της μελετης σας. Ενας επισης πολύ σοβαρος λογος για ξεκουραση είναι ο εξης: Ο εγκεφαλος σε περιοδους μαθησης λειτουργει περιπου σαν χωνι. Οσο πιο πολλα μαθαινεις - τοσο πιο πολλα μαζευονται στο σημειο που σφιγγει το χωνι, με αποτελεσμα καποια στιγμη η εκροη να βουλωνει. Και ενώ εμεις συνεχιζουμε να μελεταμε ο ρυθμος εξελιξης μας, μειώνεται. Εκ πειρας εχω δει ότι μετα από περιοδους διακοπων (συνηθως προσπαθω να κανω αποχη ένα μηνα το καλοκαιρι) γυρνωντας μπορει να κανω περισσοτερη ωρα να ζεσταθω αλλα στο τελος παιζω παντα καλυτερα. Κλεινοντας θα ηθελα να πω κατι που πριν μερικα χρονια ειχε αναφερει σε ένα σεμιναριο του ο Weckl. Ειχε αποκαλεσει τον εαυτο του "drum monk". Ο σωστος ντραμμερ για μενα είναι ο ισορροπημενος ντραμμερ. Σιγουρα τα ινδαλματα μας μελετανε 20 ωρες την ημερα αλλα σκεφτείτε ότι ισως δεν εχουν το χρονο να δουν μια ταινια - να διαβασουν ένα βιβλιο η να ανταλλάξουν αποψεις και ιδεες με έναν ανθρωπο. Όπως και να ‘χει η ζωη δεν είναι μονο drums & rudiments και καλο είναι βρουμε την χρυση ισορροπία αναμεσα σε όλα. Ελπιζω να σας ευαισθητοποίησα εστω και λιγο για αυτό το τοσο σοβαρο θεμα. Ειμαι παντα ανοιχτός σε νεες αποψεις και κολπα για ξεκουραση. Β. Μουλακάκης.

Ημ/νία: 14:31 - 10/11/17 Εισαγωγή: Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι παιδίατροι προτείνουν στους γονείς να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να μάθουν ένα μουσικό όργανο. Τα οφέλη είναι πολλά. Ανάπτυξη των γνωστικών και κινητικών δεξιοτήτων, αυτοπειθαρχία και αυτοέλεγχος, ένταξη και κοινωνικοποίηση, ακόμα και καρδιοαγγειακή άσκηση, είναι μερικά από τα οφέλη που έχει να κερδίσει ένα παιδί ή ένας ενήλικας ξεκινώντας την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου. Σαν επαγγελματίας μουσικός που ασχολούμαι με την διδασκαλία τα τελευταία 15 χρόνια, θα ήθελα να παραθέσω και να σας αναλύσω, τους τρόπους με τους οποίους η εκμάθηση ενός οποιουδήποτε μουσικού οργάνου αλλά ειδικότερα των drums, μπορεί να βοηθήσει παιδιά και ενήλικες. Πριν ξεκινήσω επιτρέψτε μου να απαντήσω τις τέσσερις πιο κοινές ερωτήσεις που μου κάνουν συνήθως γονείς αλλά και υποψήφιοι μαθητές. Τα τύμπανα είναι ένα unisex όργανο..ή απευθύνονται ως επί το πλείστον σε αγόρια; Άποψη μου είναι ότι κανένα μουσικό όργανο δεν απευθύνεται σε κάποιο συγκεκριμένο φύλο. Αν και η ιστορία έχει δείξει ότι στις περισσότερες rock-jazz μπάντες οι drummers ήταν συνήθως άντρες… πλέον η μουσική έχει αποδεχτεί και αγκαλιάσει τις γυναίκες drummers στον ίδιο βαθμό με τους άντρες. Tα τελευταία χρόνια έχω σχεδόν τον ίδιο αριθμό αγοριών και κοριτσιών μαθητών {με ηλικίες να κυμαίνονται από τα 6 ως τα 65} και ειλικρινά δεν έχω διαπιστώσει καμία διαφορά στη διαδικασία της μάθησης ανάμεσα στα δυο φύλα. Ζω σε διαμέρισμα. Πώς θα παίξω ένα τόσο θορυβώδες όργανο; Τα τύμπανα είναι όντως ένα θορυβώδες όργανο αλλά ευτυχώς η τεχνολογία έχει δώσει λύσεις στο πρόβλημα με την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών set. Τα ηλεκτρονικά τύμπανα έχουν ένα σοβαρό πλεονέκτημα σε σχέση με τα φυσικά. Και αυτό δεν είναι άλλο από την εφαρμογή του ελέγχου της έντασης του ήχου. O μαθητής μπορεί να μελετήσει με ηχεία ή ακουστικά προκαλώντας πολύ λίγο θόρυβο στο υπόλοιπο σπίτι ή σε μια πολυκατοικία ό,τι ώρα σχεδόν θέλει. Πολύ νέος ή πολύ γέρος για να ξεκινήσω τύμπανα. Θεωρώ ότι για ένα παιδί πριν τα πέντε, η εισαγωγή σε ένα μουσικό όργανο και κατ΄ επέκταση σε ένα αυστηρό ακαδημαϊκό πρόγραμμα εκμάθησης, μπορεί να λειτουργήσει θετικά. Μπορεί όμως να φέρει και αντίθετα αποτελέσματα σπρώχνοντας το παιδί μακρυά από τη μουσική, δημιουργώντας του μια δυσάρεστη εμπειρία. Για μαθητές, πιο νεαρούς από τα 6, που θέλουν να ξεκινήσουν, συνήθως ενθαρρύνω τους γονείς να γράψουν τα παιδιά τους σε ένα πιο ”ήπιο” περιβάλλον εισαγωγής στη μουσική όπως το σύστημα Orff που είναι μια εισαγωγή στη μουσική μέσα από το παιχνίδι. Όσον αφορά άτομα μεγαλύτερης ηλικίας… αυτό που συνήθως λέω σε μαθητές άνω των 40 που με ρωτούν αν μπορούν να ξεκινήσουν τα τύμπανα ή αν τους πήραν τα χρόνια… είναι ότι δεν υπάρχει ηλικιακό όριο στην εκμάθηση οποιουδήποτε μουσικού οργάνου, αρκεί να μην υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, όπως π.χ κάποιο πρόβλημα με την καρδιά. Υπάρχουν μάλιστα άρθρα όπου γιατροί πρότειναν σε άτομα τρίτης ηλικίας να ξεκινήσουν drums… σαν μια δυαδική δραστηριότητα που εμπεριέχει την εξάσκηση νου και σώματος. Να τονίσω επίσης ότι ένα 30% των μαθητών μου κάθε χρόνο είναι άνω των 45 ετών. Όποια και αν είναι η ηλικία του μαθητή, θεωρώ σαν απαραίτητα συστατικά για να μπορέσει αυτή η δεξιότητα να ευδοκιμήσει, την αγάπη προς το όργανο, το πάθος προς τη μουσική και την αυτοπειθαρχία. Αν όλα αυτά υπάρχουν, νομίζω ότι όλα είναι πραγματικά εύκολα. Ξεκινώντας τύμπανα σημαίνει ότι θα παίξω ένα συγκεκριμένο στυλ μουσικής? ‘Ολοι οι μαθητές μετά από κάποια χρόνια ενασχόλησης με το όργανο καταλήγουν/εξειδικεύονται σε κάποιο αγαπημένο τους στυλ. Η δουλειά όμως ενός καλού δασκάλου, είναι να εμφυσήσει στο μαθητή την πεποίθηση ότι η μουσική ενώ στην ουσία είναι μία… εμείς σαν drummers οφείλουμε να μπορούμε να παίξουμε όσο το δυνατόν περισσότερα στυλ μουσικής {all around drumming}. Θεωρώ ότι όσα περισσότερα στυλ ακούει αλλά και μπορεί να παίξει ένας drummer, τόσο πιο πολύ ενδιαφέρον αποκτάει το παίξιμό του. Τώρα που έχουμε αναλύσει τα βασικά, ας ρίξουμε μια ματιά στα πραγματικά οφέλη πίσω από τα drums. 1.Tα τύμπανα είναι fun!!! Είμαι σίγουρος ότι όλοι μας κάποια στιγμή σαν παιδιά είχαμε στρώσει τις κατσαρόλες της μαμάς στο πάτωμα και με 2 κουτάλες ανακαλύπταμε τον μαγικό κόσμο του… θορύβου. Μέσα από το παιχνίδι. Η ίδια ακριβώς fun λογική δημιουργείται όταν κάποιος παίζει τύμπανα, χωρίς την έννοια του θορύβου πλέον αλλά της μουσικής. Οι πρώτοι μήνες βέβαια είναι οι πιο δύσκολοι {θεωρώ για όλα τα μουσικά όργανα} μέχρι ο μαθητής να μπορέσει να στήσει τους μηχανισμούς που απαιτούνται ούτως ώστε ο θόρυβος να μεταμορφωθεί σε ρύθμο. Μερικές βδομάδες αργότερα ένας μαθητής μπορεί πλέον να παίξει ένα beat… οπότε ξεκινάμε τα τραγούδια και τα Play along {τραγούδια χωρίς τύμπανα που παίζει ο μαθητής από πάνω για εξάσκηση}. Η πραγματική χαρά θεωρώ ότι τότε ξεκινάει. Για μένα η φυσική εξέλιξη ενός drummer είναι α) μαθαίνω τους βασικούς μηχανισμούς β) παίζω πάνω σε δίσκους /cd κ.λ.π. γ) παίζω με Play along και δ) παίζω με ανθρώπους σε μπάντα. Ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι πιο συναρπαστικό από το να βγεις στη σκηνή με τους φίλους σου παίζοντας μουσική μπροστά σε ένα κοινό… 2. Ξεκινώντας τύμπανα σε νεαρή ηλικία είναι ωφέλιμο αλλά και θεραπευτικό. Κοινωνικές ανάγκες. Οι μουσικοθεραπευτές πιστεύουν ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι, όπου τα τύμπανα και τα κρουστά πρέπει να χρησιμοποιούνται σαν ένα θεραπευτικό εργαλείο. Τα κρουστά έχουν γίνει πλέον προσιτά προς όλους και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες επεκτείνονται σε πολλούς τομείς όπως σε ασθενείς με προβλήματα φυσιολογίας, κινητικά, γνωστικά, κοινωνικά προβλήματα κ.ά. Η ανάπτυξη της μουσικής παιδείας στον άνθρωπο λειτουργεί, όχι μόνο θεραπευτικά, αλλά επίσης αισθητηριακά και αισθητικά. Ας ξεκινήσουμε με ένα δεδομένο. Τα κρουστά και τα τύμπανα έχουν ένα μειονέκτημα σε σχέση με ένα μελωδικό όργανο. Δεν μπορούν να συνοδεύσουν έναν τραγουδιστή π.χ όπως μια κιθάρα ή ένα πιάνο. Τα κρουστά τα ονομάζουμε και όργανα συνοδείας. Το θετικό όμως είναι ότι κάποιος που ποτέ του δεν έχει παίξει ένα μουσικό όργανο, μπορεί να πιάσει ένα shaker ή ένα ντέφι και να λάβει μέρος σε μια μουσική εμπειρία ή ένα μουσικό σύνολο παίζοντας με άλλους. Αυτό και μόνο κάνει τα κρουστά ανεκτίμητο εργαλείο σε προσπάθειες κοινωνικής επανένταξης όπου κυριαρχεί η έννοια της ομάδας και ήδη χρησιμοποιούνται με εξαιρετικά αποτελέσματα σε φυλακές, κέντρα απεξάρτησης αλλά και ομάδες κοινωνικής υποστήριξης. Είναι επίσης ένα εξαίρετο εργαλείο για όσους ασχολούνται με νήπια αλλά και παιδιά με ειδικές ανάγκες. Τα τελευταία χρόνια τα κρουστά αποτελούν το βασικό όργανο μουσικοθεραπευτών, απλά και μόνο γιατί είναι εύκολα στο να τα παίξει κάποιος. Μην ξεχνάμε επίσης ότι οι πρώτοι κύκλοι κρουστών εφαρμόζονται εδώ και πάρα πολλά χρόνια σαν μια πρώιμη μορφή διαλόγου ανάμεσα στα μέλη μιας ομάδας στα… νηπιαγωγεία! 3. Επικοινωνιακές ανάγκες. Όπως ανέφερα προηγουμένως τα κρουστά μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο σαν μία συνεργατική και διαδραστική δεξιότητα. Αν χρησιμοποιηθούν σωστά, η συμμετοχή σε τέτοιες ομάδες κρουστών αναπτύσουν στο παιδί την αίσθηση της ομάδας και ενθαρρύνουν την έννοια της ‘’σειράς’’ (take turns}, αλλά και του μοιράσματος με τα υπόλοιπα παιδιά. Επίσης τα βοηθάει να νιώσουν σαν μέρος ενός συνόλου με ένα κοινό στόχο. Και όλα αυτά μέσα από το παιχνίδι. Παίζοντας ένα κρουστό σε μια ομάδα μπορεί να αναπτύξει κανείς καινούριους αισθητηριακούς τρόπους επικοινωνίας πέρα και πάνω από τη γλώσσα. Αυτό ακριβώς συμβαίνει πάνω σε ένα πάλκο όταν βλέπουμε 5 αμίλητους φαινομενικά μουσικούς να χαμογελάνε μεταξύ τους. Μία συνομιλία ανάμεσα σε μουσικούς. Μην ξεχνάμε επίσης ότι οι δύο πραγματικά παγκόσμιες γλώσσες είναι η μουσική και τα μαθηματικά. 4. Βελτίωση μηχανικών δεξιοτήτων. Τα κρουστά αλλά ειδικότερα τα drums ανήκουν στα όργανα που απαιτούν κίνηση σε όλο το σώμα. Όλα τα μέλη του σώματος καλούνται να παίξουν το ρόλο τους. Αν και πιο κάτω θα μάθουμε ότι το κέντρο ελέγχου του σώματος δεν είναι τα μέλη αλλά ο εγκέφαλος, όλες αυτές οι επαναλαμβανόμενες μικρές και μεγάλες κινήσεις που επιβάλει ένας drummer στα μέλη του μόνο προς όφελος είναι. Κοινωνικές ομάδες επανένταξης από τραύματα, άτομα με κινητικά προβλήματα, φυσιοθεραπευτές αλλά και παιδιά με ειδικές ανάγκες μπορούν να βοηθηθούν. 5.Συναισθηματικές ανάγκες. Οι μουσικοθεραπευτές έχουν παρατηρήσει ότι η συμμετοχή είτε σε ένα μουσικό κύκλο είτε σε ένα group, μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του, να ενθαρρύνει την εμπιστoσύνη του προς άλλους και να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του. Ενθαρρύνει επίσης στο άτομο την έννοια και την αναγκαιότητα του “λάθους” αλλά και την αίσθηση της επίτευξης ενός στόχου τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. 6.Γνωστικές λειτουργίες. Μέσω της συμμετοχής σε μια ομάδα, ένα παιδί μπορεί να περιορίσει το πρόβλημα έλλειψης προσοχής του {ΔΕΠ}, να μάθει να ελέγχει τις παρορμήσεις του {υπερκινητικότητα} όπως επίσης και να τελειοποιήσει την ικανότητα λήψης αποφάσεων υπό συνθήκες στρες. Μην ξεχνάμε ότι ένα παιδί με ένα κρουστό στο χέρι μέσα σε μια ομάδα δεν είναι απλά ένα παιδί. Είναι ένα παιδί – μέλος μιας ομάδας που ακούει τον εαυτό του – ακούει και αντιλαμβάνεται τους άλλους, κάποια στιγμή έχει ένα συγκεκριμένο ρόλο και ενίοτε καλείται να αυτοσχεδιάσει. Όλα αυτά δημιουργούν ένα περιβάλλον «ελεγχόμενης» πίεσης για το ίδιο. 7.Τα τύμπανα είναι μια εξαιρετική πηγή άσκησης. Ο λόγος που ξεκίνησα αυτό το άρθρο και με έκανε να αρχίσω να ψάχνω περισσότερο τα οφέλη πίσω από τα drums ήταν, όταν πριν μερικά χρόνια διάβασα ένα άρθρο στο site του ΒΒC που είχε τίτλο “Oι Rock drummers είναι υπεραθλητές”. Το άρθρο μιλούσε για το πως ο Dr. Marcus Smith, από το πανεπιστήμιο του Chichester στη Μεγάλη Βρετανία, διεξήγαγε μια έρευνα πάνω σε drummers που διήρκησε 8 χρόνια με απώτερο σκοπό να φτιάξει ένα πρόγραμμα που θα πατούσε πάνω στα drums, ειδικά σχεδιασμένο όμως για υπέρβαρα παιδιά που δεν τα ενδιέφεραν οι αθλητικές δραστηριότητες του σχολείου. Σύνδεσε τους drummers σε ειδικά μηχανήματα που μετρούσαν καρδιακούς παλμούς, επίπεδα γαλακτικού οξέος αλλά και οξυγόνου στο αίμα την ώρα που εκείνοι, έπαιζαν τα αγαπημένα τους τραγούδια. Έκθαμβος παρατήρησε την φυσική κατάσταση αλλά και αντοχή που χρειαζόταν κάποιος για να παίξει drums. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων προκάλεσαν έκπληξη. Η μελέτη αποκάλυψε ότι για να παίξει κάποιος τύμπανα σε μια ροκ μπάντα έπρεπε να έχει την αντοχή ενός ποδοσφαιριστή Α’ Εθνικής! Παρατήρησε ότι 90 λεπτά πάνω στα τύμπανα ήταν αρκετά για να ανεβάσουν τους καρδιακούς παλμούς του παίχτη στα 190 bmp, και μια ώρα συναυλίας μπορούσε να του καταναλώσει από 400 έως 600 θερμίδες – καύσεις που παρατηρούνται σε άλλους υπεραθλητές. Aκόμα και οπτικά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το drum set είναι το πιο απαιτητικό μουσικό όργανο όσον αφορά τη φυσική κατάσταση του παίχτη. Όλα τα μέλη βρίσκονται σε μια συνεχή κίνηση. Φυσικά αυτό έχει να κάνει πάρα πολύ και με το στυλ μουσικής. Μια heavy metal μπάντα με γρήγορα κομμάτια και δυνατές εντάσεις έχει απαιτήσεις από ένα drummer με εξαιρετική φυσική κατάσταση και αντοχή για να μπορέσει να αντέξει την καταπόνηση στο σύνολο της συναυλίας. Πιο απαλές μουσικές όμως, λογικό είναι ότι δεν έχουν τις ίδιες απαιτήσεις φυσικής κατάστασης από το μουσικό.Αυτό δεν σημαίνει ότι η μπάντα που παίζει απαλά… δεν κρατάει σε μια εγρήγορση φυσικής {αλλά και νοητικής} κατάστασης τον παίχτη. Ακόμα και σε μπαλάντες που οι κινήσεις ειναι αργές και νωχελικές, η κίνηση και μόνο όλου του σώματος, αρκεί για να αυξήσει την πίεση του αίματος στο σώμα. 8.Τα τύμπανα είναι μια εξαιρετική εγκεφαλική άσκηση. Η μουσική αποτελείται από την μελωδία και τον ρυθμό. Η μελωδία εκφράζεται με τις νότες {ντο, ρε, μι κ.λ.π} ενώ ο ρυθμός εκφράζεται από ένα σύστημα που ονομάζεται Αξίες. Οι αξίες χρησιμεύουν στο να μετρήσουν την διάρκεια της κάθε νότας σε ένα μουσικό έργο. Τα τύμπανα όπως είπαμε ανήκουν στα ρυθμικά όργανα άρα δεν έχουν καμία σχέση με την μελωδία και τις νότες. Ο drummer, σαν ο άνθρωπος που παράγει το ρυθμό σε μια ορχήστρα, βασίζει το παίξιμό του σε μια μαθηματική ανάλυση. Απλή στην αρχή… αλλά μαθηματική. Όσο περνάνε τα χρόνια και μπορεί να παίξει δυσκολότερα τραγούδια, τα μαθηματικά αυτά γίνονται ολοένα και πιο δύσκολα, ειδικά όταν έχει να αντιμετωπίσει κομμάτια με πολυρυθμίες και σύνθετα μέτρα. Πολλοί πιστεύουν ότι ο drummer παίζει με το σώμα του και άρα αυτό γυμνάζει περισσότερο. Αυτό είναι ένα μεγάλο λάθος. Το κέντρο ελέγχου κάθε κίνησης στο σώμα είναι ο εγκέφαλος. Αυτός είναι το κέντρο ελέγχου πίσω από κάθε χτύπημα που κάνει ένας drummer σε ένα τύμπανο. Ο εγκέφαλος του πρέπει να μπορεί να συντονίζεται σε νέες παραμέτρους ταχύτητας, αξιών και ανεξαρτησίας μελών από τραγούδι σε τραγούδι, να «ακούει» τους υπόλοιπους μουσικούς, να σκέφτεται «μπροστά» ως προς τι θα συμβεί στη μουσική αλλά και να βλέπει τι συμβαίνει πάνω αλλά και κάτω από το πάλκο. Αυτό από μόνο του κάνει το drumming μια δεξιότητα αρκετά απαιτητική αλλά και περίπλοκη για τον εγκέφαλο. Για νέους {ειδικότερα παιδιά και εφήβους με ADD ή ΑDHD} το να ξεκινήσουν τύμπανα δεν μειώνει μόνο την υπερκινητικότητά τους αλλά τους βοηθάει στη συγκέντρωση και την βελτίωση της μνήμης. Ταυτόχρονα αναπτύσσει παράλληλες δεξιότητες όπως σωστή διαχείριση χρόνου, αυτοπειθαρχία, επιβολή σχεδιασμού και στόχων, αλλά και λήψης αποφάσεων. Για μεγαλύτερης ηλικίας άτομα όπως έγραψα και πιο πριν… εκτός από μία εξαιρετική καρδιοαγγειακή άσκηση, τα τύμπανα είναι ένας υπέροχος τρόπος να συνεχίζει ο εγκέφαλος να λειτουργεί και να πυροδοτεί νέες συνάψεις… άρα να κρατιέται σε φόρμα και εγρήγορση. 9.Πειθαρχία και διαχείριση χρόνου. Θεωρώ ότι η μουσική είναι ένα ταξίδι όπου ο μουσικός παίρνει σημαντικά μαθήματα καθ’ όλη την διάρκεια της πορείας του. Συχνά λέω σε γονείς και μαθητές ότι δεν θα ήμουν ο άνθρωπος που είμαι σήμερα αν δεν είχα ασχοληθεί με τη μουσική από πολύ μικρή ηλικία. Το να μάθει κάποιος μια οποιαδήποτε δεξιότητα απαιτεί ένα ποσοστό αυτοπειθαρχίας, αλλά για μένα το να φτάσω αυτό το όργανο στο level που το έφτασα… πήγε την λέξη πειθαρχία σε ένα καινούργιο επίπεδο. Από πολύ νωρίς αποφάσισα ότι ήθελα να γίνω επαγγελματίας μουσικός και αυτό που ανακάλυψα ήταν, ότι οι 24 ώρες μιας μέρας αν ήμουν “χύμα” απλά δεν ήταν αρκετές. Έπρεπε να μάθω να είμαι εξαιρετικά πειθαρχημένος σαν άνθρωπος, να είμαι επιμελής και να μπορώ να διαχειρίζομαι το χρόνο μου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Σαν νέος στην εφηβεία, ο τρόπος που η μουσική μου ζητούσε συγκέντρωση αλλά και αντοχή, με έκανε να καταλάβω ότι δεν ήταν μόνο το σώμα μου που έπρεπε να αντιμετωπίσω με σεβασμό… αλλά και το μυαλό μου. Αυτό με ανάγκασε να μείνω μακρυά από ’’κακές’’ συνήθειες, στις οποίες συχνά από περιέργεια πέφτουν οι έφηβοι. Καθόλου εύκολο για έναν 16χρονο μουσικό που μεγαλώνει σε μια μεγάλη πόλη. Εν κατακλείδι… μέσα από όλη αυτή την διαδρομή μου, θεωρώ ότι τα κρουστά όργανα μπορούν να βοηθήσουν σε πάρα πολλούς τομείς, όλες τις ηλικίες. Είτε είστε άνδρας είτε γυναίκα..είτε είστε παιδί ή ηλικιωμένος, αν ποτέ είχατε φανταστεί τον εαυτό σας πίσω από ένα σετ τύμπανα, μπορώ με σιγουριά να σας πω ότι ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσετε ένα μουσικό όργανο. Η εμπειρία και μόνο θα σας γεμίσει αυτοπεποίθηση, θα σας κρατάει ενεργό ψυχή τε και σώματι, θα σας μάθει να σκέφτεστε και θα ανάψει τη φλόγα της δημιουργικότητάς σας. Θα σας μάθει επίσης να ακούτε και να αντιλαμβάνεστε την μουσική με έναν εντελώς καινούργιο τρόπο. Ο Βαγγέλης Μουλακάκης είναι ένας επαγγελματίας drummer και καθηγητής στην Αθήνα. Ασχολείται με τα τύμπανα τα τελευταία 30 χρόνια. Τα τελευταία 15 έχει αφοσιωθεί στην διδασκαλία δουλεύοντας με μαθητές όλων των Level. Έχει εκπαιδεύσει περισσότερους από 300 drummers, πολλοί εκ των οποίων είναι ήδη δάσκαλοι αλλά και επαγγελματίες μουσικοί. Στον ελεύθερο του χρόνο αρθρογραφεί και δίνει σεμινάρια σε ωδεία & μουσικές σχολές σε όλη την Ελλάδα σχετικά με τα drums. Xρήσιμα links http://healing.about.com/od/drums/a/drumtherapy.htm Drummers as fit as athletes (BBC article) – BBC NEWS | Health | Rock drummers 'are top athletes' The Clem Burke Drumming Project – WordPress › Setup Configuration File Gyms using drumming – http://www.virginactive.co.uk/VA/Content/PressRoom/DrumsAlive.aspx Weight loss and drumming – Try a Drumming Session For Keeping Fit - Weight Loss Resources Orff Schulwerk - Wikipedia