Ευκρίνεια στερεοφωνικής εικόνας

[harilatron]

Αν θεωρήσουμε ότι έχουμε ένα απλό μονοφωνικό σήμα, το οποίο το τοποθετούμε στο κέντρο της στερεοφωνικής μας εικόνας (pan=0), πόσo panning πρέπει να κάνουμε για να αντιληφθούμε ότι πράγματι κινήθηκε?

 

Προφανώς η απάντηση εξαρτάται από ένα σύνολο παραγόντων, όπως το είδος του σήματος (βασικά το φασματικό του περιεχόμενο), αλλά και από την συμπεριφορά του ηχοσυστήματος, την ακουστική του χώρου μας, και βέβαια τη δική μας αντίληψη (του ακροατή).

Σε σχέση με το φασματικό περιεχόμενο του σήματος, όλοι ξέρουμε ότι τα μπάσα δεν έχουν πολύ "κατευθυντική" συμπεριφορά, και πράγματι ένα panning σε πολύ μπάσο σήμα είναι πιο δύσκολο να γίνει άμεσα αντιληπτό σε σχέση π.χ. με το panning ενός κρουστού.

Ένας άλλος παράγοντας είναι η ακουστική του χώρου. Αν παράλληλα με το σήμα μας ακούμε και ανακλάσεις, είναι πιθανό να μην μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την "προέλευση" του σήματος στο χώρο.

 

Αναλογιζόμενος αυτά, και πριν συνεχίσω να προσθέτω ricofon-panel-παγίδες κλπ στο χώρο που έχω φτιάξει, αποφάσισα ότι χρειάζομαι κάποιου είδους αντικειμενικό μέτρο της ευκρίνειας της "εικόνας" μου.

Ίσως η προτιμητέα μεθοδολογία έκειται στη μέτρηση των χρόνων αντήχησης αλλά και η "ευκρίνεια" της στερεο εικόνας είναι μια παράμετρος ενδιαφέροντος.  Με τη λογική αυτή, χρσιμοποιώντας πάντα τα ίδια ερεθίσματα από το ίδιο σύστημα και με τον ίδιο παρατηρητή (εμένα, κατά προσέγγιση στην ίδια κατάσταση :) ) θα μπορούσα να έχω μια αντικειμενική τεκμηρίωση ότι μία αλλαγή στο χώρο (π.χ. αν καλύψω το ταβάνι με ricofon) συνεισφέρει (θετικά ή αρνητικά) στην ακουστική του.

 

Για το σκοπό αυτό έστησα ένα απλό ψυχοακουστικό τέστ.

 

Έφιαξα ένα σύντομο script στο MATLAB που παίζει ακολουθίες απλών τόνων σε ζεύγη. Ο πρώτος τόνος είναι πάντα στο κέντρο της εικόνας ενώ ο δεύτερος σε τυχαία θέση (είτε δεξιά, είτε αριστερά). Ο ακροατής πατάει ένα πλήκτρο αν αντελήφθη το δεύτερο τόνο αριστερότερα του πρώτου και ένα άλλο πλήκτρο αν τον αντελήφθη δεξιότερα. 

Το προγραμματάκι, καταγράφει τις αποκρίσεις και στο τέλος δείχνει το ποσοστό των σωστών απαντήσεων σαν συνάρτηση της θέσης του δεύτερου ερεθίσματος. Ο ακροατής πρέπει μα απαντήσει είτε "δεξιά" είτε "αριστερα" (στην τύχη) ακόμη και αν δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσει. (Η διαδικασία είναι "forced choice")

Παρακάτω είναι τα αποτελέσματα από τον πειραματισμό στο δικό μου σύστημα με εμένα σαν ακροατή.

(400 ζεύγη τόνων @5KHz , μου πήρε περίπου 10 λεπτά να ολοκληρώσω τη "μέτρηση" , σιγά μην έβρισκα άλλον  ;D )

 

 

 

Η οριζόντια γραμμή στο 50% αντιπροσωπεύει την κατάσταση όπου απαντούσα εντελώς στην τύχη (είχα 50% να το πετύχω στην τύχη).

Η οριζόντια γραμμή στο 75% αντιπροσωπεύει το συνηθισμένο κατώφλι σε τέτοιου είδους διαδικασίες.

Άρα, ότι είναι πάνω από 75% το άκουγα συστηματικά. Παρατηρήστε την ασυμμετρία προς τα αριστερά μου που υπάρχει τοίχος ... λέτε να πρέπει να κόψω (κι άλλο) τις ανακλάσεις απο ' κει? (έκανα περισσότερα "λάθη" στα μικρά "αριστερά" pan.

 

Το κατώφλι μπορεί να προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια μέσω της προσαρμογής μια κατάλληλης για την περίσταση ψυχομετρικής συνάρτησης, αλλά έχω την αίσθηση ότι -εν προκειμένω- τα σημεία είναι λίγα για το σκοπό αυτό. (Εξ ου και η απλή οριζόντια γραμμή)

 

 

 

Το σκριπτάκι είναι στο link που ακολουθεί για όποιον το θέλει για να παίξει.... (Το έχω γεμίσει comments μπας και βγάλει πιο εύκολα άκρη...αν και είναι απλό).

Προφανώς πρέπει να έχει MATLΑB σε κάποιο υπολογιστή που θα συνδέσει στα monitor.

Πάντως, αν υπάρχει εθελοντής με MATLAB, υπάρχει τρόπος (όχι πολύ τετριμμένος - δεν έχω ασχοληθεί) να γίνει compile και να τρέχει σαν αυτόνομη εφαρμογούλα (.exe). Η (ακόμη καλύτερα) υπάρχουν εργαλεία να το κάνει java. Για την ώρα, οι παράμετροι (συχνότητα του τόνου, διάρκεια, πλήθος μετρήσεων κλπ πρέπει να εισαχθούν στο script. Αν κάποιος έχει την όρεξη να το μεταφράσει σε άλλη γλώσσα θα πρέπει να φτιάξει και ένα υποτυπώδες interface για να μπαίνουν αυτα τα λίγα νούμερα)   

 

Εδώ το καλό το script  :D

http://www.savefile.com/files/1154250

 

 

 

[ZombieTone]

Μιας και το ψαχνεις παραπολυ, εχεις λαβει υποψιν σου την αποσταση μεταξυ των 2 ηχειων σε συναρτηση με την αποσταση απο τον ακροατη?

[harilatron]

Μιας και το ψαχνεις παραπολυ, εχεις λαβει υποψιν σου την αποσταση μεταξυ των 2 ηχειων σε συναρτηση με την αποσταση απο τον ακροατη?

 

Aαααα ναι ξέχασα να αναφέρω ότι είχα σταθεί στη "σωστή" θέση για τα μονιτορ μου ... δηλαδή στην κορυφή ενός ισόπλευρου τριγώνου.  Ως εκ τούτου, το "πεδίο" μπροστά μου ήταν 60 μοίρες.  Από εκεί προέκυψε και η πετατροπή του pan σε μοίρες. :)

[harilatron]

Επίσης ξέχασα να αναφέρω ότι το script το έχω σα ένα απλό .rtf αρχείο (χωρις formatting) για να το διαβάσει όποιος ενδιαφέρεται....

Αν θέλετε να το χρησιμοποιήσετε μπορείτε να το κάνετε rename σε .m ή να κάνετε το περιεχόμενό του copy-paste.

Εννοείται ότι αν κάποιος κάνει τον κόπο και το μεταφράσει, το σωστό θα είναι να το μοιραστεί με όλους....έτσι δεν είναι?  :)