Το πρώτο στούντιο ηχογραφήσεων στην Ελλάδα...

npap · 21 Απριλίου 2023

Εν αρχή...

Το 1935 οι Άγγλοι επιτελείς της Columbia Grammophone Company αποφάσισαν να δημιουργήσουν το πρώτο στούντιο ηχογραφήσεων στην Ελλάδα, δίπλα στο εργοστάσιο που είχαν ήδη χτίσει στη Ριζούπολη.

Τεχνικό διευθυντή τοποθέτησαν τον Ευάγγελο Αρεταίο. Ήταν ο πρώτος Έλληνας μηχανικός που είχε σπουδάσει ηχοληψία στην Αγγλία, συνεπώς δικαιωματικά οι Άγγλοι του ανέθεσαν στα μέσα του 1936 την ευθύνη του έργου, μαζί με ξένους τεχνικούς που είχαν έρθει από το Λονδίνο.

Το στούντιο χτίστηκε στην άκρη του οικοπέδου της Columbia και λειτούργησε έως το 1963, οπότε θεωρήθηκε πλέον παρωχημένο και ανεπαρκές. Έτσι κατασκευάστηκαν δύο καινούργια στούντιο σε ένα διπλανό οικόπεδο. Με το που τελείωσαν οι εργασίες στο πρώτο αυτό στούντιο, ο Ευάγγελος Αρεταίος τηλεφώνησε στον πατέρα του Μάκη Μάτσα.

Ο ενθουσιασμός για την πρώτη ηχογράφηση...

Στο τηλεφώνημα του είπε:

- Μίνω επιτέλους το στούντιο είναι έτοιμο. Συνδέσαμε και τα τελευταία καλώδια της αίθουσας και του κοντρόλ, είμαστε πανέτοιμοι και ανυπομονούμε να διαπιστώσουμε το αποτέλεσμα. Θα ήθελα αν μπορείς να μας φέρεις στο στούντιο ένα συγκρότημα για να κάνουμε την πρώτη δοκιμαστική ηχογράφηση, ακόμα και σήμερα, αν γίνεται.

Εκείνο το μεσημέρι, κατά σύμπτωση, στο γραφείο του Μίνου ήταν ο Ζόζεφ Κορίνθιος, πρωτοπόρος της χαβάγιας στην Ελλάδα. Η χαβάγια είναι ένα είδος κιθάρας που χρησιμοποιείται στη Χαβάη, στον Ειρηνικό. Βρισκόταν μαζί με τρεις συνεργάτες του και είχαν φέρει κάτι καινούργια τραγούδια. Μόλις έλαβε το τηλεφώνημα από τον Αρεταίο, ο Μίνως ενθουσιάστηκε και δεν μπορούσε να πιστέψει την αρχή που γινόταν. Είχε τόση περιέργεια για να πατήσει το πόδι του στο πρώτο ελληνικό στούντιο που είχε δημιουργηθεί. Άρπαξε τον Ζόζεφ και τους τρεις συνεργάτες του και χωρίς να τους ενημερώσει, τους ζήτησε να τον συνοδέψουν για μια πολύ σημαντική υπόθεση στο υπό κατασκευή στούντιο. Είπε μάλιστα στον τότε πρωτοεμφανιζόμενο τραγουδιστή Νίκο Γούναρη να έρθει να τους συναντήσει εκεί.

Τους αποκάλυψε τον σκοπό της επίσκεψης τους μόλις περνούσαν την πύλη του εργοστασίου. Η έκπληξη και η χαρά που θα έκαναν ποδαρικό και θα εγκαινίαζαν το καινούργιο στούντιο ήταν πολύ μεγάλες. Μετά από μια σύντομη ξενάγηση στο στούντιο ο Ζόζεφ Κορίνθιος, οι μουσικοί του και ο Νίκος Γούναρης πήραν θέσεις μπροστά στα μικρόφωνα για να διαπιστωθεί από τον Αρεταίο και τους Άγγλους τεχνικούς η αξιοπιστία του καινούργιου επιτεύγματος.

Το πρώτο τραγούδι...

Το πρώτο τραγούδι ηχογραφήθηκε στο άψε-σβήσε. Όταν οι τεχνικοί άκουσαν το ηχητικό αποτέλεσμα, τα πρόσωπα τους γρήγορα φωτίστηκαν, άρχισαν τα χειροκροτήματα και οι σαμπάνιες συμπλήρωσαν το γιορτινό γεγονός. Δεν ήταν άλλο από το κλασικό και περίφημο πια "Όταν θα πάω κυρά μου στο παζάρι" (ή αλλιώς, το "Κοκοράκι").

Η μαρτυρία αυτή προέρχεται από την αφήγηση του Μίνου. Ωστόσο, τα ιστορικά δεδομένα δεν την επιβεβαιώνουν. Σήμερα το τραγούδι αυτό εμφανίζεται και ηχογραφείται με τον Νίκο Γούναρη πολύ μεταγενέστερα, το 1939 και μάλιστα στην Columbia. Είτε λόγω της ανωριμότητας του νεαρού τότε Νίκου Γούναρη το “Κοκοράκι” ηχογραφήθηκε, αλλά δεν εκδόθηκε ποτέ σε δίσκους. Μια άλλη εκδοχή είναι ότι ηχογραφήθηκε και εκδόθηκε, αλλά ο κατάλογος και τα αρχεία όπου περιλήφθηκε χάθηκαν μαζί με χιλιάδες άλλα αρχεία της δισκογραφίας, κατά τη διάρκεια της επίταξης και των καταστροφών του εργοστασίου από τους Γερμανούς.

Μετά από χρόνια φαίνεται ότι λόγω επιτυχίας του τραγουδιού, ο Νίκος Γούναρης το επανέλαβε στην καινούρια του εταιρεία, την Columbia και αυτό το μεταγενέστερο αρχείο διασώθηκε. Έτσι η δεύτερη αυτή εκτέλεση μπορεί να εμφανίζεται σήμερα ως πρώτη και μοναδική. Είναι ένα γεγονός για το οποίο δεν υπάρχει σήμερα άλλη απάντηση πέρα από την έντονη ανάμνηση του Μάκη Μάτσα, από τη διήγηση του Μίνου Μάτσα, την οποία πολλές φορές είχε επιβεβαιώσει και ο ίδιος ο συνθέτης, ο Ζόζεφ Κορίνθιος.

Το 1987 το ίδιο τραγούδι ο Μάκης Μάτσας έμελλε να το ηχογραφήσει ξανά και μάλιστα όχι μόνος του. Περιλαμβάνεται στη δουλειά του Διονύση Σαββόπουλου με τίτλο “Ζήτω το ελληνικό τραγούδι”. Στην ηχογράφηση αυτή ο Μάκης Μάτσας ήταν μαζί με έναν άλλο Μίνωα, τον γιο του.