Μια σύντομη μελωδική ανάλυση σε μια κλασσική blues αρμονία

[Jazzjoker]

Σκεφτόμουν τελευταίως τι νότες παίζουμε σε ένα solo πάνω σε ένα κλασσικό 1-4-5 δωδεκάμετρο ας πούμε και είπα να γράψω μια μελωδική ανάλυση για το ρόλο καθεμιάς από τις 12 νότες και πού/πώς μπορεί να παιχτεί. Οπότε αν έχουμε ένα κλασικό 1-4-5 από Α (A7 - D7 - E7), έχουμε τις εξής νότες:

 

C : Μικρή τρίτη του 1, πολύ κλασσική νότα που με micro bend (να μη φτάνει όμως ακριβώς να γίνεται μεγάλη τρίτη) ακούγεται ακόμα ωραιότερα. Πάνω από το 4 έχει ρόλο μικρής έβδομης, φουλ μέσα δηλαδή. Πάνω από το 5 δε θα ακουστεί πολύ καλά μόνη της καθώς είναι μικρή 6. Την περνάμε αλλά δεν καθόμαστε. Εξαίρεση η περίπτωση όπου η μπάντα παίζει #5 στο 5. Θα το ακούσουμε κυρίως σε minor blues βέβαια αυτό.

 

C#: Μεγάλη τρίτη του 1, είναι μέσα δηλαδή στη συγχορδία αλλά αν κάτσουμε εκεί ακούγεται ψιλοξενέρωτη. Μια κλασική εφαρμογή της είναι με hammer on ή slide/micro bend από το C και κατάληξη αλλού. Με pull off από το D δίνει ένα ωραίο mixolydian ύφος στο σόλο οπότε καθαρά θέμα αισθητικής. Πάνω από το 4 είναι μεγάλη έβδομη οπότε δε θα ακουστεί καλά παρά μόνο περαστική και κατά προτίμηση σε ασθενές σημείο ρυθμικά. Το αυτό και πάνω από το 5 όπου είναι μεγάλη 6.

 

D : Καθαρή 4η του 1, δεν είναι για να κάτσουμε πολύ. Τονική του 4, καθόμαστε όσο θέλουμε. Μικρή 7η του 5, επίσης ακούγεται πολύ ωραία.

 

D#: Είναι το blue note (κανονικά Eb αλλά το πάω καθαρά χρωματικά για λόγους ευκολίας κατανόησης). Το βάζουμε παντού και πάντα αλλά περαστικό, είτε σε χρωματική ακολουθία είτε με λεγκάτο. Είναι η πιο χαρακτηριστική blues νότα αλλά δεν είναι για να καθόμαστε. Εξαίρεση αποτελεί αρμονική ακολουθία που περιέχει και το bVI7 (F7) πριν το V7. Εκεί και κατά τη διάρκεια του F δίνει πολύ ωραίο χρώμα αν κάτσουμε. Μόλις μπει το E βέβαια σηκωνόμαστε και την κάνουμε.

 

E: Το 5 του 1 φουλ μέσα. Πάνω απ' το 4 είναι καθαρή 2η/9η επίσης ωραία επιλογή. Τονική του 5, κατασκήνωση.

 

F: Μαζί με το A# είναι οι πιο δύστροπες νότες για αυτή την αρμονική ακολουθία. Σε μινόρε blues, είναι μια χαρά πάνω απ'το 4. Αν το μινόρε blues έχει dominant 5, μπορούμε να το βάλουμε και πάνω στο E ως b9 για tension πριν το γύρισμα στο Am. Σε major/dominant blues δεν κολλάει πουθενά αλλά το περνάμε αν θέλουμε χρωματικά.

 

F#: Μεγάλη 6η του 1, δίνει ωραίο major tension και είναι μέρος μερικών από τις πιο χαρακτηριστικές blues φράσεις. Μεγάλη 3η του 4, φουλ μέσα. 9η του 5, μια χαρά εκτός κι αν η μπάντα έχει δώσει αλλοιωμένο χαρακτήρα στο 5 (#5, #9 κλπ.).

 

G: Μικρή έβδομη του 1, φουλ μέσα. Καθαρή 4η του 4, δεν είναι έξω αλλά δεν είναι και για χόρταση. #9 του 5, αν η μπάντα δεν παίζει το 5 με καθαρή 9η είμαστε safe. 

 

G#: Μεγάλη 7η του 1, την αποφεύγουμε. #4/#11 του 4 παρομοίως. Μεγάλη 3η του 5, φανταστική νότα με χαρακτήρα για εκείνο το σημείο.

 

Α: Τονική του 1, καθόμαστε όσο θέλουμε. Καθαρή 5η του 4, καθόμαστε όσο θέλουμε. Καθαρή 4η του 5, μπορούμε να κάτσουμε για tension μια και θα γυρίσει στην τονική όπου να 'ναι ειδικά σε γρήγορα τέμπο. Σε slow blues δεν είναι για κατασκήνωση.

 

A#: Η έτερη πιο δύστροπη νότα σε τέτοιες αρμονικές ακολουθίες. b9 στο 1, μόνο περαστική. #5 στο 4, ακόμα χειρότερα εδώ.#4/#11 στο 5, χάλι μαύρο. Φυσικά ο SRV βρήκε τρόπο να την περάσει και να φτιάξει μια από τις πιο iconic και χαρακτηριστικές blues φράσεις ever που ακόμα, παίζεται από πλήθος κιθαριστών, λάθος.

 

B: Καθαρή 9η στο 1, ωραιότατη. Μεγάλη 6η στο 4, όχι ό,τι καλύτερο αλλά περνάει. Καθαρή 5η του 5, κατασκηνώνουμε.

 

Σημείωση: ΟΛΑ τα παραπάνω καταρρίπτονται στην πράξη καθότι, ως γνωστόν, οι κανόνες στην τέχνη χρησιμεύουν στη θεωρητική εκμάθηση αλλά στην πράξη συχνότατα πάνε περίπατο.

 

Όταν θα έχω χρόνο ίσως κάτσω να γράψω κλιπάκια με παραδείγματα.

 

 

 

 

 

Επεξεργασμένο 2 Νοεμβρίου 2019 από Jazzjoker

[fusiongtr]

39 minutes ago, Jazzjoker said:

 

C#: Το αυτό και πάνω από το 5 όπου είναι μικρή 6.

 

Μεγάλη 6η.

 

Επεξεργασμένο 2 Νοεμβρίου 2019 από fusiongtr

[Spyros Delta]

Δεν χρειαζεται να κοιταμε οι νοτες της κλιμακας να ταιριαζουν σε ολες τις συγχορδιες (ετσι κι αλλιως ειναι αδυνατον να βρουμε μια μονο κλιμακα, αν δουμε ως τετραφωνες τις συγχορδιες, Α7 D7 Ε7. Μονο με τα μικρο-bends γινεται ευακουστη η κλασσικη μινορε πεντατονικη, αλλιως ειναι ... "λαθος").

Καθε συγχορδια που ερχεται, μπορουμε να την κοιταμε σαν κατι καινουριο και ανεξαρτητο απο το chord progression.

 

Και ακομα και τοτε δεν χρειαζεται να παιξουμε ολες τις νοτες της "νεας" κλιμακας, αφου καποιες μπορει να ειναι "εκτος".

Πχ ξεκιναμε στο A με κλασσικη A μινορε πεντατονικη και οταν γυριζει σε D, μπορουμε να παιξουμε A ματζορε πεντατονικη (plus τη blue νοτα) αποφευγοντας τη C# νοτα που ειναι "εκτος".

Η blue νοτα ομως της A ματζ πεντατονικης (C φυσικο) ειναι ολα τα λεφτα, αφου ειναι η dom7 της συγχορδιας που ακουγεται (D7) εκεινη την στιγμη.

 

Παραδειγμα ενα lickακι μου σε ενα κυκλο :

Σε Α δωδεκαμετρο, ξεκιναω στη A συγχορδια με A minor penta

Στο 0.11" που γυριζει σε D7, παιζω A major penta σηκωνοντας την 3η χορδη να ακουστει η blue (C φυσικο) που ειναι και η dom7 της D συγχορδιας.

Οταν στο 0.21 παει στη E7 παιζω Ε minor penta και με δακτυλισμο προσθετω και την 3η μεγαλη (G#)

Και οταν παει στο D7 στο 0.23 ξαναπαιζω τη A minor penta (plus blue note), και δανειζομαι απο την A dorian την F# νοτα, αντικαθιστωντας ουσιαστικα την G νοτα της A minor penta με αυτη τη F#, η οποια ειναι η 3η μεγαλη της D7 συγχορδιας.

Και ολα αυτα νομιζω χωρις να ξεφευγω απο το ιδιωμα της Blues.

 

 

 

ΥΓ εχω κι ενα κομματι που γινεται της π@τανας αρμονικα (για blues), αλλα πρεπει να γραψω σεντονι για την αναλυση.

200 κλιμακες περναω.

 

Επεξεργασμένο 2 Νοεμβρίου 2019 από Spyros Delta

[pipityri]

Ωραίο θέμα, JJ. 

[Jazzjoker]

6 hours ago, pipityri said:

Ωραίο θέμα, JJ. 

Ευχαριστώ συνονόματε. Με έτρωγε να γράψω κάτι γιατί τελευταίως σκέφτομαι πολύ το θέμα του solo εκτός κλιμάκων και καθαρά από την άποψη των νοτών πάνω στις συγχορδίες και το ρόλο που μπορεί να έχει η καθεμιά. 

 

Φυσικά οι κλίμακες και ειδικά για την κιθάρα, οι θέσεις, είναι πολύ μεγάλη ευκολία αλλά καμιά φορά αποτελούν και περιοριστικό παράγοντα γιατί φοβόμαστε να βγούμε έξω από τα boxes ενώ ακριβώς εκεί είναι που βρίσκονται μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα ηχοχρώματα.

[pipityri]

2 ώρες πριν, Jazzjoker είπε

Ευχαριστώ συνονόματε. Με έτρωγε να γράψω κάτι γιατί τελευταίως σκέφτομαι πολύ το θέμα του solo εκτός κλιμάκων και καθαρά από την άποψη των νοτών πάνω στις συγχορδίες και το ρόλο που μπορεί να έχει η καθεμιά. 

 

Φυσικά οι κλίμακες και ειδικά για την κιθάρα, οι θέσεις, είναι πολύ μεγάλη ευκολία αλλά καμιά φορά αποτελούν και περιοριστικό παράγοντα γιατί φοβόμαστε να βγούμε έξω από τα boxes ενώ ακριβώς εκεί είναι που βρίσκονται μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα ηχοχρώματα.

Οι νότες που παίζουμε δεν εκλαμβάνονται από το αυτί μία προς μία, εκτός αν παίζονται πολύ αργά, είναι κρατημένες κλπ. Ειδικότερα στο blues υπάρχει πολύ έντονο αυτό που ο Russell ονόμασε tonal gravity, υπάρχει δηλαδή μια πολύ ισχυρή έλξη προς την τονική, τέτοια ώστε ακόμα κι αν μελωδικά αναφερόμαστε μόνο σ αυτήν, το αποτέλεσμα είναι οκ, ακόμα κι αν νότες μία προς μία σε σχέση με την εκάστοτε αρμονία δεν συμφωνούν. Ίσως γιατί η αρμονία στο blues μοιάζει να είναι κάτι που έρχεται εκ των υστέρων, είναι απλά ένα χρώμα, χωρίς κάποια λειτουργική σημασία.Υπάρχει, φυσικά, πολύ καλό blues όπου οι παίχτες αναφέρονται συνειδητά στις αλλαγές των ακόρντων, έχω την υποψία όμως πως αυτή είναι η λευκή επιρροή.

 Ένα παράδειγμα για το ότι το αυτί εκλαμβάνει τις νότες σε ομάδες των οποίων η σημασία ξεπερνάει την σχέση κάθε μεμονωμένης νότας με το ακόρντο πάνω στο οποίο παίζεται, προέρχεται από αυτό που γενικά ονομάζουμε παίξιμο outside, χρωματικό κλπ. Πάνω στο A7,για παράδειγμα, ένας jazz oriented παίχτης θα μπορούσε να παίξει μια φράση που αναφέρεται σε μια πτώση προς το A7-ας πούμε ένα E7-χωρίς αυτό να παίζεται από την υπόλοιπη μπάντα. Το g# που θα υπάρχει εκεί δεν ακούγεται σαν μια τυχαία ξένη νότα, αλλά υπακούει σε έναν άλλον τρόπο οργάνωσης. Το ίδιο γίνεται κι όταν κάποιος παίζει ένα ημιτόνιο πάνω από την τονική-Bb penta πάνω στο A7. Οι νότες μία μία σε σχέση με το ακόρντο είναι ό,τι να΄ναι, αλλά η μεταξύ τους σχέση έχει νόημα και αυτός είναι ο λόγος που η φράση θα λειτουργεί.

 Συνοψίζοντας, οι νότες που δεν είναι "αρμονικές" μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο σε εξάρτηση από την λύση τους, αλλά και εντασσόμενες μέσα σε έναν άλλον τρόπο οργάνωσης ο οποίος "υπερτίθεται"  του υπάρχοντος. Αυτό στο χωριό μου τα λέγαμε superimposition. 

[Jazzjoker]

1 hour ago, pipityri said:

ένας jazz oriented παίχτης θα μπορούσε να παίξει μια φράση που αναφέρεται σε μια πτώση προς το A7-ας πούμε ένα E7-χωρίς αυτό να παίζεται από την υπόλοιπη μπάντα

Hypothetical harmony βεβαίως. Εν τω μεταξύ κάτι τέτοια γίνονται πολλές φορές χωρίς να το συνειδητοποιούμε. 

 

Με τα άλλα που γράφεις, δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο και είναι ουσιαστικά η απόδειξη ότι όλα παίζουν (και παίζονται), αρκεί φυσικά να ξέρουμε γιατί κάνουμε αυτό που κάνουμε.

 

Προσωπικά με πιάνω μερικές φορές να παίζω πράγματα τα οποία είναι θεωρητικά ψιλοανορθόδοξα (ή καλύτερα ασυνήθιστα για το είδος) αλλά μέσα στο κομμάτι ταιριάζουν μια χαρά και κανείς δεν καταλαβαίνει τίποτα. Π.χ. συχνά θα περάσω πάνω στο I7, major pentatonic αλλά με φραζάρισμα minor και τονικό κέντρο τη μεγάλη 6η. Κατ' ουσία (υποθέτω) ότι έχω στο μυαλό μου ένα F#m7 το οποίο δεν είναι τίποτ' άλλο από ένα Αmaj6 ή καλύτερα ένα Α13 χωρίς μικρή 7η,  η οποία πάντως ξέρω ότι είναι ένα ημιτόνιο πάνω από την "τρέχουσα" τονική μου αν τη χρειαστώ.

Επεξεργασμένο 3 Νοεμβρίου 2019 από Jazzjoker

[fusiongtr]

2 hours ago, pipityri said:

Αυτό στο χωριό μου τα λέγαμε superimposition. 

 

Θα πρέπει να είσαι από το ίδιο χωριό με τον Dave Liebman.

[Επισκέπτης]

Θεωρώ πως μια τέτοιου είδους ανάλυση δεν έχει ιδιαίτερη χρησιμότητα, μιας και όπως κι εσύ λες - αν κατάλαβα σωστά - όλα έχουν να κάνουν με το γενικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε μουσικά-ρυθμικά κλπ. 'Ασε που και καθένας έχει διαφορετικά αυτιά, οπότε ωραία νότα του ενός είναι η "άσχημη" ή η "γλυκανάλατη" του άλλου.

 

Γι αυτό το λόγο κατά τη γνώμη μου πρέπει να κινούμαστε με βάση το αυτί μας και την αισθητική μας και μόνο, χωρίς να "πιστεύουμε" ιδιαίτερα σε αναλύσεις. Θεωρώ πως μαθαίνοντας απλώς licks γνωστών blues κιθαριστών προχωράς πολύ πιο γρήγορα από το να κάθεσαι να ακούς μια-μια τις νότες πάνω από το κάθε ακόρντο.

 

Παρ'ολα αυτά, εάν είναι να γίνει ανάλυση θα προτιμούσα να είναι βασισμένη σε κλίμακες (πχ πάνω στα dominant ακόρντα μπορούμε να παίξουμε πεντατονικές, mixolydian, phrygian dominant, superlocrian, τα chord tones, tritone substitution και δεν ξέρω εγώ τι άλλο). Κατ'αυτό τον τρόπο και έχει ο παίχτης περισσότερες επιλογές αλλά παράλληλα εξασκείται και στο να ακούει τα διάφορα ηχοχρώματα.

 

 

[Jazzjoker]

2 minutes ago, JimmyPap said:

πρέπει να κινούμαστε με βάση το αυτί μας και την αισθητική μας και μόνο

 

Ναι αλλά από ένα επίπεδο και πάνω. Δηλαδή κατ' εμέ τουλάχιστον, μια έστω και αόριστη γνώση του τι ρόλο έχει η κάθε νότα πάνω σε κάθε συγχορδία και ασχέτως τελικά του τι συμβαίνει στην πράξη (που δεν είναι ποτέ εντελώς άσχετο), μπορεί να ωφελήσει κάποιον αρχάριο, έστω στο είδος. Ή οποιονδήποτε εν πάση περιπτώσει ενδιαφέρεται να ρίξει και μια θεωρητική ματιά στο θέμα.

 

Προσωπικά επωφελήθηκα, παικτικά, κάνοντας μια τέτοια μελέτη. Ας υπάρχει λοιπόν, μπορεί κάποιος να το βρει χρήσιμο.

 

14 minutes ago, JimmyPap said:

Παρ'ολα αυτά, εάν είναι να γίνει ανάλυση θα προτιμούσα να είναι βασισμένη σε κλίμακες

 

Επειδή η συντριπτική πλειοψηφία παρόμοιων αναλύσεων είναι βασισμένες σε κλίμακες (δε λέω κακώς) αποφάσισα να το δω αλλιώς, χωρίς δηλαδή "περιορισμό" ακολουθίας νοτών αλλά παίρνοντας ολόκληρη τη χρωματική κλίμακα. Για τη δική μου οπτική είναι απελευθερωτικός ο τρόπος αυτός για το λόγο που αναφέρω και παραπάνω, ότι δηλαδή πολύ συχνά εμείς οι κιθαρίστες φοβόμαστε να βγούμε έξω από τα boxes γιατί εκεί είναι αχαρτογράφητες περιοχές.