Less is more

[vagelism]

 

Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να αναλύσω τι σημαίνει η έννοια Less is more, πως εφαρμόζεται  στην μουσική αλλά και τρόπους ανάπτυξης του.

Διάβασα οτι ο όρος less is more,  πρωτο-χρησιμοποιήθηκε σε ένα ποίημα τον 19ο αιώνα και μετά υιοθετήθηκε στην αρχιτεκτονική σαν ένας μινιμαλιστικός όρος σχεδιασμού.

Βέβαια, οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν...Ουκ εν το πολλώ το ευ..οπότε δεν είμαι και πολύ σίγουρος για την καταγωγή της φράσης.             

Όπως και να έχει, φαντάζομαι ότι έστω και εμπειρικά, όλοι σας ξέρετε πάνω κάτω τι σημαίνει. Για μένα σημαίνει ότι η απλότητα {μερικές φορές} υπερτερεί της πολυπλοκότητας ή μια πιο ρομαντική έννοια «υπάρχει ομορφιά στην απλότητα».

 

Να ξεκινήσω λέγοντας οτι ήρθα σε επαφή με αυτό τον όρο {σαν ένα ιδιαίτερο τρόπο παιξίματος της μουσικής} στις αρχές της δεκαετίας του 90 απο τα παιξίματα του Manu στον Sting, του Jeff Porcaro στους Τοto , αλλά και από διάφορους δίσκους που είχα με τον Gadd. Νομίζω ότι αυτοί οι τρείς και μερικά χρόνια αργότερα ο Carlos Vega, μου δίδαξαν έμπρακτα τι σημαίνει Less is more και πώς εφαρμόζεται αυτό στην μουσική.

 

Για μένα, το Less is more στα drums είναι μια μινιμαλιστική - νοητική και καθαρά επιτηδευμένη προσέγγιση της μουσικής.

Θεωρώ ότι ξεκινάει απο την ίδια την μουσική. Μια μουσική που έχει ανάγκη Less is more παιξίματα απο τον drummer{συνήθως} είναι και η ίδια μινιμαλιστική. Και όσοι drummer θαυμάζω που ξέρουν να παίζουν με αυτό τον τρόπο - ξέρουν να τον εφαρμόζουν μοναχά εκεί που χρειάζεται.         

Δεν παίζουν συνέχεια Less is more - αλλά μόνο στις μουσικές που το απαιτούν.

 

Δείτε τον Manu με τον Sting ή τον Peter Gabriel  αλλά και τον τρόπο που παίζει στις προσωπικές του δουλείες σαν Bandleader.

Τσεκάρετε επίσης τον Vinnie με τον Sting ή την Chaka Khan αλλά και τον Vinnie με τον Jeff Beck στο Live at Ronnie Scots ή στον προσωπικό του Cd. Θα είναι σαν να δείτε 4 διαφορετικούς drummer.

 

Για μένα επίσης , το καλό Less is more, προϋποθέτει καταρχήν να υπάρχει το more . Με δύο λόγια θέλει Level να προϋπάρχει απο πίσω απο τον παίχτη που το εφαρμόζει. ‘Ενα σοβαρό μάστορα αν θέλετε.

 

Ας το αναλύσω λίγο περισσότερο αυτό.

Θεωρώ οτι ακόμα και αν η μουσική είναι απλή - αν ο drummer παίζει απλά γιατί δεν έχει το level να παίξει καλύτερα – αυτό σε καμία περίπτωση δεν είναι Less is more .

Το Less is more μέσα απο το «5 νότες ξέρω - 5 παίζω» στο δικό μου αυτί τουλάχιστον, παραπέμπει σε γυμνασιακού τύπου παιξίματα και μουσικούς.       

Και η μόνη διαφοροποίηση έχω παρατηρήσει ότι συμβαίνει - όταν ο μουσικός παίζει τα ίδια πράγματα ...ξέρω γω.. 20 - 30 χρόνια.                                   

Σε αυτή την περίπτωση το Less is more του, τουλάχιστον έχει βαρύτητα.

 

Αντιθέτως το Less is more, όταν απο πίσω υπάρχει Level - είναι αποτέλεσμα συνειδητού control του παίχτη -  εκεί αναδεικνύεται κ επιβεβαιώνεται όλη του η ύπαρξη .

Τρανό παράδειγμα  το Less is more του Vinnie στο Fields of Gold του Sting αλλά και το παίξιμο του S. Jordan στο Passion Warfare του John Mayer.             

 

Αν τα ακούσετε θα δείτε ότι και οι 2 δεν κάνουν τίποτα απο το να κρατάνε ένα βασικό ρυθμό για 5 λεπτά ενώ το κομμάτι έχει χώρους για στολίδια και γεμίσματα.

Στο δικό μου αυτί, τα παιξίματα τους είναι καταρχήν Art .                                   

Και αυτό γιατί έχω βιώσει στο πετσί μου πόσο δύσκολο είναι όταν προϋπάρχει η τεχνική,  να μπορείς να την ελέγξεις/ χαλιναγωγήσεις σε τέτοιο βαθμό και να παίξεις με τόση απλότητα.                     

Το ηχητικό αποτέλεσμα φτάνει σε εμένα τελείως διαφορετικό όταν ο παίχτης παίζει με απλότητα γιατί έτσι θέλει και τελείως άλλο - γιατί δεν μπορεί αλλιώς.

Τώρα...

Πως φτιάχνω / αναπτύσσω το Less is more μου.

1.Προσωπικά ξεκίνησα να καταλαβαίνω τι σημαίνει Less is more παίζοντας πάνω σε δίσκους και ηχογραφώντας τον εαυτό μου.Ακούγοντας τα takes μου μετά, άρχισα να αναρωτιέμαι γιατί ο drummer είχε κάνει 2 fills και 1 Break σε όλο το κομμάτι - και εγώ...8 και 8. 

‘Αρα θεωρώ οτι η ηχογράφηση του εαυτού μας {και η πολύ αυστηρή κριτική} είναι μια πολύ καλή αρχή στο να αντιληφθούμε τι σημαίνει αυτός ο όρος.

 

2. Κάτι άλλο που έκανα {σε μια προσπάθεια να χαλιναγωγήσω ενστικτώδη γεμίσματα που έβγαιναν στα χέρια μου κατά την διάρκεια κομματιών} ήταν να βάζω τα αγαπημένα μου κομμάτια στο πικάπ και να παίζω απο πάνω προσπαθώντας να μην παίξω τίποτα άλλο πέρα απο το βασικό Beat του τραγουδιού. Τίποτα άλλο. Ούτε fills ούτε breaks ούτε στολίδια.

Δοκιμάστε το και θα δείτε πόσο δύσκολο είναι.

 

3.Προσπαθώντας να εκπαιδεύσω το αυτί μου, απομόνωσα ποιοι drummer ήξεραν να παίζουν με αυτόν τον όρο και άρχισα να τους ακούω μανιωδώς.                                                                          Τα ακούσματα {πάλι} θεωρώ ότι είναι μια σημαντική πηγή στο να βελτιώσουμε το less is more.  Αν δεν προβληματιστείς ποτέ, ΓΙΑΤΙ παίζουν έτσι και δεν προσπαθήσεις να μπείς στο mind set τους..θεωρώ ότι δεν πρόκειται να το κατακτήσεις ποτέ.

 

4.Και φυσικά για άλλη μια φορά η ανάπτυξη της τεχνικής είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Όπως σας είπα πρίν- Less is more..χωρίς τεχνικό υπόβαθρο.{.....}.

Επίσης να επισημάνω ότι και ο Steve Gadd στο 50 ways to leave your lover - μην αυταπατάστε παιδιά - less is more παίζει - απλά είναι το δικό του Less is more, σύμφωνα με το δικο του level .

 

Πριν απο αρκετά χρόνια ο δικός μου δάσκαλος μου είπε..

Βαγγέλη όταν παίζεις – πρόσεχε που παίζεις και με ποιόν παίζεις. Αυτά τα 2 θα σου καθορίσουν το πώς θα παίξεις.

Το.. «που παίζεις» αφορά piano –forte  δυναμικές σε σχέση με το χώρο.

Το «με ποιον παίζεις» όμως - αφορά ένα άλλο σημαντικό κεφάλαιο προσέγγισης της μουσικής και κατ’ επέκτασιν του Less is more.

Nομίζω ότι αυτός ήταν ο τρόπος να διδάξουν οι μουσικοί της γενιάς του την έννοια του less is more.

 

Tι εννοούσε:

Αν μας έχει πάρει τηλέφωνο π.χ για studio ή Live η Νάνα Μούσχουρη ή- η Barbra Streisand …ένας drummer που κατέχει την τέχνη του less is more…ξέρει και πώς να αντιμετωπίσει αυτό το gig πριν καν ακουμπήσει τις μπακέτες του. Δεν θέλει πολύ μυαλό – κάποιοι καλλιτέχνες απαιτούν ένα συγκεκριμένο τρόπο παιξίματος του drummer.

Άρα το με «ποιόν παίζουμε» είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για το Less is more  αλλά και το γενικότερο attitude μας απέναντι στην μουσική.

 

Το ίδιο θεωρώ ότι ισχύει αν πάμε σε πρόβα και δούμε ότι η μπάντα αποτελείτε απο 20 μουσικούς. Όσο περισσότερα τα όργανα τόσο πιο λιτό πρέπει να γίνεται το παίξιμο μας.

Τι να ακούσετε:

1. O Mason των Pink Floyd πάντα έπαιζε απλά και λιτά.

2. Το Continuum του John Mayer

3. To Νothing like the sun και το Soul Cages του Sting

4. So του Peter Gabriel

5. Το σύνολο σχεδόν της δισκογραφίας του Steve Gadd. Ο Steve ήξερε πάντα να απλουστεύει τα πράγματα - ακόμα και όταν η μουσική ήταν πολύπλοκη.

6. To σύνολο της δισκογραφίας του Jeff Porcaro. Ισχύει ότι έγραψα παραπάνω για τον Steve..και αυτος ήξερε να τα απλουστεύει τα πράγματα.

 

Ποιούς drummer να ακούσετε: Jim Keltner, Jeff Porcaro, Nick Mason, John Jr Robinson ,Carlos Vega, Ab Laboriel Jr, Manu Katche, Peter Erskine, V. Colauita, Steve Gadd, Steve Jordan, Tico Torres, Harvey Mason, Ricky Lawson, Phil Rudd  κ.α

 

Βαγγέλης Μουλακάκης.

 

 

 

[Stoyo]

Παρολο που μεχρι πριν λιγο καιρο νομιζα οτι το snare ειναι ονομασια απο πιατινι  ;D, συνειδητοποιω οτι εδω στο φορουμ διαβαζω και ασχολουμαι κυριως με θεματα που αφορουν τυμπανα παρα κατι αλλο!

 

Μπραβο για το χρονο που αφιερωνεις και γραφεις ωραια δομημενα και περιεκτικα αρθρα. Παρολο που εχουν σαν επικεντρο τα τυμπανα βρισκω οτι υπαρχουν πολλα σημαντικα και ενδιαφεροντα στοιχεια ωστε να (ανα)διαμορφωσει κανεις την αποψη του γενικα για τη μουσικη.

 

Θα ηθελα να πω μια σκεψη μου μονο και να μου πεις τη γνωμη σου. Για να φτασει καποιος σε αυτο το ανωτερο μουσικο επιπεδο, less is more, νομιζω οτι πρεπει και καλο ειναι να περασει απο το σταδιο των 8 fills/8 brakes. Mε τον καιρο θα ωριμασει και θα καταληξει στα 1 και 2 αντιστοιχα, το θεωρω φυσιολογικο και ισως απαραιτητο στην εξελιξη ενος μουσικου.

[vagelism]

 

 

Θα ηθελα να πω μια σκεψη μου μονο και να μου πεις τη γνωμη σου. Για να φτασει καποιος σε αυτο το ανωτερο μουσικο επιπεδο, less is more, νομιζω οτι πρεπει και καλο ειναι να περασει απο το σταδιο των 8 fills/8 brakes. Mε τον καιρο θα ωριμασει και θα καταληξει στα 1 και 2 αντιστοιχα, το θεωρω φυσιολογικο και ισως απαραιτητο στην εξελιξη ενος μουσικου.

Eυχαριστω για τα καλα σου λογια.

Καταρχην να σου πω οτι δεν θεωρω το less is more σαν ανωτερο μουσικο επιπεδο αλλα σαν ενα ακομα απο τα εργαλεια στην τσαντα καθε καλου ντραμμερ.

Οπως πρεπει να ξερουμε να παιζουμε pocket, πισω η μπροστα η Open..ετσι πρεπει να ξερουμε και να παιξουμε Less is more οταν αυτο μας ζητηθει.

Η μουσικη {και ο μαεστρος} καθοριζει πως θα παιξουμε - εμεις απλα πρεπει να ξερουμε το πως.

Υπαρχουν περιπτωσεις που πρεπει να ξερεις να παιξεις more {δες το live in Ronnie Scots του Jeff Beck..ειναι λες και εχει πει στο Vinnie...παρτους τα κεφαλια.}

 

Ενα αλλο παραδειγμα..ειναι το παιξιμο της Ανικα που βρηκες overplayed..

Η Ανικα σε αυτη τη δουλεια ειναι εκτος απο drummer - συνθετης αλλα και Bandleader, που σημαινει οτι εχει και το καρπουζι και το μαχαιρι και το datsun..σε αυτη τη περιπτωση παιζεις οπως γουσταρεις και οσοι πιστοι...

Eλπιζω να σε καλυψα.

[Haris]

Υπαρχουν περιπτωσεις που πρεπει να ξερεις να παιξεις more {δες το live in Ronnie Scots του Jeff Beck..ειναι λες και εχει πει στο Vinnie...παρτους τα κεφαλια.}

Που ακόμα και σ' αυτό (το αριστουργηματικό κατά τη γνώμη μου) live, όταν το απαιτησε το κομμάτι - π.χ. το Blanket με την I. Heap - έπαιξε πάναπλα.

 

--------------------------------

 

Το post αυτό μου θύμισε μια φράση του Thomas Lang που πήγαινε περίπου ως εξής: "Το να προσπαθώ να παίξω τα 'άπαικτα' (unplayable ήταν η λέξη που χρησιμοποίησε) είναι το χόμπυ μου. Η δουλειά μου είναι παίζω ένα solid backbeat. Αν έπαιζα στο στούντιο όλα αυτά που μελετάω, θα έμενα άνεργος!"

 

Επίσης, την πρώτη φορά που χρειάστηκε να παίξω το I don't need no doctor από Scofield/Mayer, διαπίστωσα στην πράξη τη δυσκολία που αναφέρει ο Βαγγέλης σχετικά με το less. O Jordan είναι ζήτημα αν κάνει ένα fill σε όλο το κομμάτι. Ήμουν αποφασισμένος να ακολουθήσω την προσέγγισή του και εξεπλάγην που δεν τα κατάφερα. Μου έβγαινε να κάνω fills συνέχεια. Μπορεί να φαίνεται περίεργο αλλά το less is more είναι όντως μια δεξιότητα που πρέπει να προσπαθήσεις για να την αποκτήσεις.

[dimsonic]

τον Robert Plant στο 30 και κάτι τον είδατε?

[dimsonic]

στο 49 μισό ο Jimmy Page

[vagelism]

Mικρο λαθακι εκει που λεω

Τρανό παράδειγμα  το Less is more του Vinnie στο Fields of Gold του Sting αλλά και το παίξιμο του S. Jordan στο Passion Warfare του John Mayer.   

ειναι heartbreak warfare

αυτο

 

[Jet72]

Τι να πρωτοσχολιάσω στο (καταπληκτικό) αυτό κείμενο... Κάποιες σκόρπιες σκέψεις, καθαρά συμπληρωματικές:

1. Το LiM εφαρμόζεται και σε άλλα όργανα αλλά και γενικά στις ενορχηστρώσεις.

2. Μην δείχνεις ό,τι μπορείς να κάνεις. Η μουσική δεν είναι διαγωνισμός τεχνικής. Είναι απλά... μουσική. Η τεχνική θεωρείται ως προαπαιτούμενη και δεν είναι αυτοσκοπός. Μπορεί να προσθέτει το αλάτι και το πιπέρι στην performance αλλά.... μια κατσαρόλα φαγητό θέλει μισή χουφτίτσα αλάτι μόνο γιατί με το παραπάνω χαλάει. Τα προφανή λέω νομίζω, οκ;

3. Ανάποδα από το (2): Να δείχνεις ό,τι μπορείς να κάνεις. Αλλά εκεί που πρέπει και για όσο πρέπει. Ίσως τελικά είναι σαν ένα ρητό που λέει "σοβαρός είναι αυτός που ξέρει πότε πρέπει να είναι σοβαρός".

4. Το LiM είναι αυτό που κάνει μία ηχογράφηση να θες να την ακούσεις ξανά και ξανά. Γιατί τα λίγα στολιδάκια γίνονται ξαφνικά πολύ σημαντικά και τα προσμένεις γιατί σου λείπουν (ισχύει και σε άλλα όργανα και γενικότερα και στην ενορχήστρωση).

5. Το More is More είναι ερασιτεχνισμός. Και το αυτί - ακόμα και το απαίδευτο - ξέρει να τον ξεχωρίζει με την πρώτη.

 

Αυτά....  ;)

 

ΥΓ δεν θα ξεχάσω το πρώτο μουσικό μάθημα ζωής: ως πιτσιρικάς τερμάτιζα όλες τις ρυθμίσεις και όλα τα AUTO που μπορεί να υπήρχαν στο αρμόνιό μου  ;D . Όταν κάποτε έκατσε στο όργανο αυτό ένας μεγαλύτερος σε ηλικία και (βέβαια) σε εμπειρία μουσικός έριξε όλες τις ρυθμίσεις, αφήνοντας μόνο τα λίγα βασικά και απαραίτητα. Και έπαιξε το ίδιο κομμάτι που έπαιζα και γω, ΠΙΟ ΑΡΓΑ και πιο ήρεμα. Αλλά και πιο σταθερά και (κατά ένα περίεργο για μένα τότε τρόπο) πιο καλλιτεχνικά. 

Και τότε άκουσα μουσική, και τότε πήρα το πρώτο βασικό μου LiM μάθημα.

[vagelism]

Μολις διαπιστωσα οτι η φραση ουκ εν το πολλω το ευ....ειχε πρωτο-ειπωθει...για μουσικη...Πολυ μπροστα οι Ελληνες λεμε...

 

Ολόκληρη η ρήση είναι  «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ, ἀλλ᾿ ἐν τῷ εὖ τὸ πολύ» και είναι μια παράφραση της ρήσης του αυλητή Καφισία, όταν ένας μαθητής του έπαιζε τον αυλό με ιδιαίτερη ένταση: "οὐκ ἐν τῷ μεγάλῳ τὸ εὖ κείμενον εἶναι, ἀλλὰ ἐν τῷ εὖ τὸ μέγα" (Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 14, 629a-b).

 

Η φράση  «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ, ἀλλ᾿ ἐν τῷ εὖ τὸ πολύ» μεταφράζεται ως «το καλό δε βρίσκεται στο πολύ, αλλά το πολύ βρίσκεται στο καλό» και σημαίνει πως η ποσότητα δεν εξασφαλίζει την ποιότητα, αλλά η ποιότητα αντισταθμίζει την ποσότητα. Με άλλα λόγια, δεν έχει σημασία η ποσότητα (το πολύ) όσο η ποιότητα (το ευ).

[marathon]

Θυμάμαι το δάσκαλό μου στη καλών τεχνών, που πέρναγε και μας έπαιρνε τα τελάρα...Στην έκπληξή μας, μας έλεγε...μέχρι εδώ, μετά προσθέτεις και αρχίζεις και το χαλάς και γίνεσαι φλύαρος!!!!

Είναι βέβαια η εμπειρία που σε οδηγεί από ένα σημείο και μετά.

Ωραίο κείμενο Βαγγέλη!! ;)