Συντομη θεωρία πεντατονικών???

[Dinosp]

The power of the pentatonic scale

 

[neeq]

Φοβερο το βιντεο Ντινο...

[fusiongtr]

Υπάρχει πεντατονική και στο...πιάνο??? Νόμιζα πως είναι...5-8,5-7,5-7,5-7,5-8,5-8...

και μετά ανάποδα.

Κάτσε ρε φίλε γιατί μπερδεύτηκα, από ποιά χορδή αρχίζεις, από την λεπτή ή από την χοντρή?

Εγώ την παίζω ανάποδα, είναι λάθος δηλαδή?

[Fboy]

Απτη χοντρή εγω το ξερω πάντως

[fusiongtr]

Απτη χοντρή εγω το ξερω πάντως

;D ;D ;D ;D ;D ;D ;D

[Mash the Sandwich]

Αγαπητέ thread starter. Πάντα υπήρξα μεγάλος fan της πεντατονικής κλίμακας και θεωρώ ότι με αυτήν μπορείς να κάνεις θαύματα.

 

Είναι μια κλίμακα ευρέως διαδεδομένη στα είδη που οι περισσότεροι από τους αναγνώστες του φόρουμ γουστάρουν, όπως blues, rock και metal. Δυστυχώς όμως (κατ εμε) η μεγαλύτερη πλειοψηφία τείνει να μένει στην απλή minor και major μορφή της. Πράγμα που οκ, καλό και παραδοσιακό, αλλά ας υπάρξει και κάποια εξέλιξη. Όλα αυτά που θα πω είναι γνώσεις που οι jazzιστες είχαν και εφάρμοζαν μισό αιώνα ΚΑΙ ΒΑΛΕ πριν. Όμως για κάποιο λόγο στα ποιο σύγχρονα είδη όπως την hard rock που αναπτύχθηκε πόσες δεκαετίες μετά, η χρήση των πεντατονικών είναι αρκετά απλοϊκή και παραμένει έτσι μέχρι και σήμερα.

 

Καταρχάς μια απλή θεωρητική εισαγωγή. Η μαντζόρε πεντατονική κλίμακα είναι η μαντζόρε κλίμακα χωρίς την 4η και την 7η βαθμίδα. Πχ στην C major pentatonic: C - D - E - G - A -©.

Αντίστοιχα στην μινόρε πεντατονική έχεις την μινόρε κλίμακα χωρίς την 2η και την 6η. Πχ η A minor pentatonic: A - C - D - E - G - (A).

 

Κατόπιν, για την καλύτερη κατανόηση των παρακάτω απαιτείται μια κάποια (στοιχειώδη κατ εμε) γνώση θεωρίας, καθώς και των τρόπων (Modes).

 

Οι Βαθμίδες αυτές, αν το καλόσκεφτείς δεν είναι κάτι ιδιαίτερο σαν χρώμα στον αυτοσχεδιασμό. Πχ αν έχεις μια μαντζόρε συγχορδία, παίζοντας μια μαντζόρε πεντατονική, θα έχεις:

 

την πρώτη, όχι κάτι ιδιαίτερο

την δεύτερη, βαθμίδα της κλίμακας μαντζόρε

την μεγάλη τρίτη, πάλι όπως και η πρώτη, απλά τονίζεις τον μαντζόρε χαρακτήρα της συγχορδίας.

την καθαρή πέμπτη, πάλι μια βαθμίδα που έχεις και στη συγχορδία.

την μεγάλη έκτη. Μια ακόμα βαθμίδα της ματζόρε κλίμακας. Του Ιονίου τρόπου.

 

Στην Μινόρε δε, θα έχεις:

Την πρώτη

Την μικρή τρίτη, βαθμίδα που βρίσκεις και στη συγχορδία,

Την τετάρτη καθαρή, βαθμίδα της συγχορδίας

Την πέμπτη καθαρή, βαθμίδα που είναι και στη συγχορδία

την μικρή έβδομη. Ωραία βαθμίδα, ειδικά όταν το ακόρντο είναι m7, μα και πάλι τότε ανήκει στη συγχορδία.

 

Προσοχή: Δεν λέω ότι αυτές οι βαθμίδες δεν είναι σημαντικές και ωραίες στον αυτοσχεδιασμό, μα λέω ότι δεν έχουν κάτι ιδιαίτερο σαν χρώμα. Όπως θα είχαν κάποια tensions.

 

Αυτή είναι η χρήση των πεντατονικών στην πλειοψηφία του rock και των όποιον παρακλαδιών του. Κάποιος που ξέρει αυτά, μπορεί να παίξει έναν τυπικό rock ή blues αυτοσχεδιασμό.

 

Πάμε τώρα στο "ζουμί". Πώς μπορείς, γνωρίζοντας μια πεντατονική να την χρησιμοποιήσεις αλλιώς.

 

Ας πούμε για παράδειγμα ότι έχεις ένα μαντζόρε ακόρτνο.

Μπορείς να παίξεις την μινόρε πεντατονική ένα ημιτόνιο κάτω.

Πχ. Αν έχεις Amajor ακόρτνο παίζεις την Abminor pentatonic.

Παίρνεις:

 

Την μεγάλη έβδομη: μιαμ.

Την 9

Την μεγάλη τρίτη

Την #11: χαρακτηριστική βαθμίδα του λύδιου τρόπου

Την μεγάλη έκτη

 

Παίζοντας έναν αυτοσχεδιασμό με αυτές τις βαθμίδες, νομίζω είναι προφανές πως έχεις περισσότερο χρώμα από τις επιλογές της απλής μαντζόρε πεντατονικής που περιέγραψα.

Ενώ δεν χρειάζεται κάποια παραπάνω γνώση! Απλά σκέφτεσαι πεντατονική μινόρε ένα ημιτόνιο κάτω.

 

Αντίστοιχα στην μινόρε, μπορείς να παίξεις την μινόρε πεντατονική έναν τόνο πάνω. Αντί για A δλδ B σε ένα Aminor ακόρντο πχ. Παίρνεις:

την 9

την 11

την 5 καθαρή

την μεγάλη έκτη - χαρακτηριστική του δώριου τρόπου. Μια υπέροχη βαθμίδα που μάλιστα είναι και η διαφορά της απλής μινόρε κλίμακας και του δώριου.

Την πρώτη

 

Πάλι, συγκρίνετε της βαθμίδες και βλέπετε το περισσότερο χρώμα που δίδεται. Να τονίσω ξανά, ότι δεν χρειάζεται κάτι παραπάνω σαν γνώση. Απλά παίζεις αυτό που ξέρεις έναν τόνο πάνω. Σκέφτεσαι Bminor pentatonic στο παράδειγμα.

 

Τέτοια tweaks υπάρχουν κι άλλα.

 

Για να απαντήσω και στο ερώτημά σου. Το να παίξεις D - C έχει να κάνει με το ακόρντο περισσότερο. Στην πρώτη κλίμακα που λές, φαντάζομαι ότι υπονοείς πως έχεις C major pentatonic. Οπότε πας από την 2η στην 1η με ότι σημαίνει αυτό για τον καθένα. Όταν το παίζεις στην Aminor pentatonic που δίνεις μετά, πας από την 11 στην μικρή τρίτη, με ότι σημαίνει πάλι αυτό για τον καθένα. Πχ πάω στην μικρή τρίτη επιβεβαιώνοντας τον μινόρε χαρακτήρα.

 

Ελπίζω να βοήθησα. Δεν ξέρω αν ζητούσες κάτι τέτοιο.

[neeq]

Φυσικα και βοήθησες Mash, και σε ευχαριστώ πολύ :)

 

Σε επέκταση του ερωτήματος μου, και πάνω στην τελευταία σου παράγραφο, ξαναρωτώ:

 

Λες "με ότι σημαίνει αυτό για τον καθένα". Φαντάζομαι πως κάτι διαφορετικό θα σημαίνει για τον αφρικανό, για τον ηπειρώτη και για τον κινέζο (τρία παραδείγματα). Υπάρχει καταγεγραμμένη θεωρία για το τι σημαίνει για οποιαδήποτε κουλτουρα (δε ζηταω φυσικα μια διαγαλαξιακή θεωρια που περιλαμβανει 500 πολιτισμους).

 

Για την τονική μουσική ας πούμε, ξέρουμε τη λειτουργικότητα κάθε νοτας στην κλίμακα, και κάθε συγχορδίας. Η V χαρακτηρίζεται ως ασταθής και η I ως σταθερη, και λέμε ότι η μία πρέπει να λυθει στην άλλη. Η IV θεωρείται υποδεσποζουσα και παει λέγοντας.

 

Στην πεντατονική τι σχέσεις ισχύουν?

 

Στα Ηπειρώτικα πχ (σε αυτα που εχω εξετασει τουλαχιστον), τελειώνουν σχεδον πάντα στην τονικη (πχ Α στην Α μινορε) και μετά πετάγεται ενας ξεκάρφωτος και προσθετει μια Σολ (2η μεγάλη) ???. Το διάστημα 2ας δηλαδή είναι τόσο συμφωνο και σταθερο ώστε να χρησιμοποιείται τόσο συχνά στις καταλήξεις? Επίσης εμφανίζονται πολύ σπάνια πηδήματα 5ης.

 

Τα παραπανω αφορούν καποιες παρατηρήσεις σε συγκεκριμένα ηπειρώτικα τραγουδια.

 

Υπαρχουν θεωρητικες βασεις γιατι το κάνουν αυτο? Αν όχι για την Ηπειρο, που καταλαβαίνω πως η ερευνα είναι ελαχιστη, τουλάχιστον σε άλλα είδη.

 

Για την κινεζικη πχ είμαι σίγουρος ότι υπαρχουν τομοι ολόκληροι, απλα θα είναι λίγο χάσιμο χρόνου να μελετήσω κινεζικη μουσική (που θα είναι και τιγκα στις φιλοσοφίες), γιατι είναι απλά ενα μικρο (προς το παρον) μερος της μελετης μου :)

 

Γενικα, δε θελω να αυτοσχεδιάσω σε πεντατονικες, θέλω να βρω αντίστοιχες λειτουργικές σχέσεις, όπως γνωρίζουμε για την τονική μουσική.

 

Να πω παντως, πως το θεμα εχει προχωρήσει από τότε, αφήνοντας λίγο πίσω το κεφάλαιο "πεντατονική". Αλλά αν βρεθουν ενδιαφέροντα στοιχεία, δε θα με χαλούσε και πολυ :D

[Mash the Sandwich]

Αγαπητέ.

 

Δεν γνωρίζω σε θεωρητικό επίπεδο τις σχέσεις που περιγράφεις και αφορούν την χρήση της κλίμακας ανάλογα με κάθε παράδοση. Πχ στην Ηπειρώτικη που αναφέρεις, που είναι μια μουσική με έντονη την παρουσία της πεντατονικής μαντζόρε. Εγώ προσωπικά αυτό που έκανα, επειδή επίσης με ενδιέφερε να μάθω φράσεις και να παίζω παραπέμποντας σε παραδοσιακά μοτίβα, ήταν να βγάζω φράσεις από κομμάτια και αυτοσχεδιασμούς που άκουγα.

Το έκανα αυτό και με το σκεπτικό ότι δεν νομίζω το τεράστιο ποσοστό των μπαρμπάδων στα πανηγύρια να έχει κάποια θεωρητική κατάρτιση ώστε να βλέπει τις βαθμίδες όπως περιγράφεις. Αλλά θεώρησα ότι κάνουν κάτι τέτοιο, λειτουργούν με "licks". Αργότερα, δεδομένου ότι κάποιος έχει αυτή την κατάρτιση μπορεί να κάνει τέτοιους συσχετισμούς. Αλλά είμαι τεμπέλης και δεν έφτασα σε αυτό το σημείο. Υποθέτω αν κάποιος ξέρει κάτι τέτοιο είναι στην σχολή παραδοσιακής μουσικής στα Γιάννενα (αν δεν απατώμαι), οπότε μπορείς να αναφερθείς εκεί.

 

Προσωπικά ο τρόπος που βλέπω τις βαθμίδες είναι ο ίδιος με τον τρόπο που τις βλέπω στην μαντζόρε - μινόρε κλίμακα. Επίσης αυτό που λες ότι η V χαρακτηρίζεται ως ασταθής, δεν νομίζω ότι ισχύει σε επίπεδο κλίμακας. Ισχύει στις συγχορδίες και ακολουθεί κανόνες αρμονίας. Θα συναντήσεις πολλές φορές όταν πχ έχεις V7 - Imaj7 σε μια αντίστοιχη φράση, να καταλήξεις πχ στην 5η καθαρή βαθμίδα της I ή ακόμα και στην μεγάλη τρίτη. Μάλιστα είναι πιο ενδιαφέρον από το να καταλήξεις στην πρώτη. Το λέω γιατί λες την V ασταθή, πράγμα που είναι δεκτό αλλά με κάνει να σκέφτομαι συγχορδίες, ενώ καπάκια μιλάς για υποδεσπόζουσα, όρος που αναφέρεται σε βαθμίδα, τουτέστιν μιλάς κλίμακες. Ίσα ίσα το ότι η πέμπτη βαθμίδα λέγεται "δεσπόζουσα" δείχνει το ότι τονίζει το "ύφος" ή "χρώμα" της κλίμακας, δεσπόζει δλδ.

 

Με λίγα λόγια, εφόσον έχεις την κατάρτιση μπορείς να μελετήσεις τις φράσεις και να δεις μόνος σου αυτές τις συμπεριφορές. Δεν νομίζω να είναι κάτι ιδιαίτερο.

 

Πχ κάτι που αφορά την Ηπειρώτικη μουσική. Μπορείς να εναλάλάσσεις Αsus2 (ή A πέμπτη) και D σαν υπόκρουση και να παίζεις Bminor pentatonic. Στην D έχεις την D major pentatonic Και έχει ενδιαφέρον να μένεις στην F# και στην D ενώ στην Α θα έχεις τις βαθμίδες που λέω στο πρόηγ ποστ.

[neeq]

Το λέω γιατί λες την V ασταθή, πράγμα που είναι δεκτό αλλά με κάνει να σκέφτομαι συγχορδίες, ενώ καπάκια μιλάς για υποδεσπόζουσα, όρος που αναφέρεται σε βαθμίδα, τουτέστιν μιλάς κλίμακες. Ίσα ίσα το ότι η πέμπτη βαθμίδα λέγεται "δεσπόζουσα" δείχνει το ότι τονίζει το "ύφος" ή "χρώμα" της κλίμακας, δεσπόζει δλδ.

 

Nαι, τα ανεφερα λίγο συγκεχυμενα, νοτες-συγχορδίες κτλ, για να δείξω το αντιστοιχο παράδειγμα στην τονική μουσική, δεν ήθελα να γραψω τι ολη τη θεωρια της μουσικής ;D (αν και με μπερδεψες, υπάρχει και συγχορδία υποδεσπόζουσα πχ η IV ή η II6 και παραλλαγές τους).

 

Και δε μπορώ να μελετήσω μονος μου τις φρασεις και να βγαλω προσωπικά συμπεράσματα, γιατι πρόκειται για επιστημονική μελέτη, και δεν εχω την απαραίτητη καταρτιση για να βγαζω και συμπερασματα περι πεντατονικών. Προς το παρον ας πούμε βασίζομαι στη συχνοτητα εμφάνισης διαφορων συμπεριφορων, αλλα πολυ αμφιβάλλω ότι ειναι σωστή η προσέγγιση.

 

Ειναι σωστό αυτό που λες. Ειδικά στα παραδοσιακα τραγουδια μετρανε αλλα πραματα, αλλα δεν εχω την αναλογη τριβή για να τα αξιολογήσω. Εχω ερθει σε επαφή με ατομα που γνωρίζουν καποια πραγματα αλλα οπως είπα, η ολη ερευνα εχει παει λίγο αλλου, οποτε θα καταπιαστω αργοτερα παλι με το θεμα.

 

Και παλι ευχαριστώ πολυ για το χρονο και τις υποδείξεις.   :)