Ακόρντα 2-5-1 & Κύκλος των 5ων

[STEFANOS604]

Εισαγωγή:

Η Κλασική Αρμονία αποδέχεται τις τρίφωνες συγχορδίες αλλά χρησιμοποιεί και συγχορδίες μέχρι και 9ης (6ης , 7ης , 9ης ). Απ’ ότι έχω μελετήσει μέχρι σήμερα, (αναφέρομαι σε συζητήσεις στο  διαδίκτυο) παρατήρησα ότι για πολλούς , στην κλασική Αρμονία ,  δεν έχει νόημα η 7η  – λόγω  ίσως της ‘’εξ ορισμού’’ αποδοχής των τρίφωνων συγχορδιών .

(Εγώ , στην κλασσική αρμονία, όλα τα chord progressions , έστω με μόνο  τα 3 βασικά ακόρντα – 1ης (Ι), 4ης (IV) , 5ης (V)  (Δεν μπορείς να παίξεις και περισσότερα με τη φυσαρμόνικα παρά ΜΟΝΟ τρία)  , με οποιοδήποτε shape κι αν ‘’πιάνονται’’ αυτά είτε ανοικτά είτε  barre στην κιθάρα , πάντα (εγώ) το 5ης (V) το εκτελώ  μεθ’ 7ης (VII) .

 

Όμως υπάρχουν χιλιάδες κομμάτια που δεν ακολουθούν τον παραπάνω αναφερθέντα κανόνα (και που εγώ δεν συμπεριλαμβάνω στο ρεπερτόριο μου) , όπως συμβαίνει σε κομμάτια της σύγχρονης αρμονίας (ειδικά σε μουσικές rock, Jazz, Swing, Pop, Funk, Fusion, RnB, Blues …) όπου  το άκουσμα χτίζεται όχι σε τρίφωνες αλλά σε τετράφωνες συγχορδίες 7ης , 9ης , 11ης , 13ης  και ακούγεται υπέροχα χωρίς να περιμένει κάποια λύση της 7ης στην τονική ή τουλάχιστον όχι λύση σε τρίφωνο ακόρντο όπως ’’προστάζει’’ η κλασική δυτική αρμονία.

Έτσι  κατά την ενασχόληση ενός μουσικού με την τζαζ, η επαφή με 4φωνα ακόρντα είναι μονόδρομος.

 

Ο φίλος μου τζαζίστας μου συνέστεισε:

‘’ …..Βέβαια η jazz  είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο , μια μουσική που έχει "απορροφήσει" και άλλα είδη μουσικής διατηρώντας με επιτυχία τα χαρακτηριστικά τους (πχ latin jazz , soul jazz….). Αυτή λοιπόν τη μουσική και ειδικά τους αυτοσχεδιασμούς για να τους παίξεις δεν αρκούν τα ακόρντα της κλασσικής αρμονίας και πρέπει να εντρυφήσουμε και στα προσθήκης και extended. Το ακομπανιάρισμα στην τζαζ, λέγεται Comping, από τις λέξεις accompaniment και Compliment γιατί εκτός από τον το ακομπανιάρισμα έχει και  αυτοσχεδιαστικό και solo χαρακτήρα’’.

 

 

Η Σύγχρονη Αρμονία αποδέχεται τετράφωνες συγχορδίες  μέχρι και 13ης .Μετά την 13η  οποιεσδήποτε νότες προστίθενται σε 3ες  απλά διπλασιάζουν τις νότες εντός του ακόρντου. Δηλαδή μετά τη 13η  κάθε περαιτέρω πρόσθεση με νότες δεν δίνει νέους ηχητικούς τόνους. Το ποια επέκταση μέχρι την 13η θα χρησιμοποιηθεί, δεν αλλάζει την αρμονική λειτουργία του ακόρντου. Αυτό που  αλλάζει είναι η  χροιά του και η αρμονική ένταση.

 

2-5-1 chord progression

Η σχέση 2-5-1είναι βασική αρμονική διαδοχή (chord progression) στην jazz μουσική. Η σχέση δεν είναι τίποτε άλλο από μια αρμονική διαδοχή που συμβαίνει να ηχεί ωραία. Μελετώντας την 2-5-1 βρήκα σε κάποιο ξενόγλωσσο site τη φράση ότι :’’η εφαρμογή είναι εύκολη και προκύπτει εάν χρησιμοποιήσουμε τους φθόγγους του κύκλου των 5ων ως θεμελίους τονικοτήτων. Ξεκινώντας όμως αριστερόστροφα’’.

 

Πχ αριστερόστροφα από την θεμέλιο C, η σχέση 2-5-1 οδηγεί στην Bb:

Cm7-F7-Bb7

Έτσι έφτιαξα το σχεδιάγραμμα της φωτογραφίας που φαίνεται και σαν 5ον θέμα στο κλειδωμένο thread http://www.noiz.gr/index.php?topic=200595.0

 

 

Να αναφέρω, πως οι σχέσεις 2-5-1γράφονται σωστά:

• για τα ματζόρε  2-5-1: iim7    -  V7    -  Imaj7  ή    Ι(triad) και

• για τα μινόρε    2-5-1: iim7b5 -  V7alt -  Im7      ή    Im(triad)

 

Η 2η συγχορδία σ’ οποιαδήποτε κλίμακα ματζόρε είναι μινόρε ,  η δε 5η συγχορδία σ’ οποιαδήποτε κλίμακα ματζόρε είναι δεσπόζουσα (dominant).

Άρα:

Στην  C ματζόρε κλίμακα που:

Η 1η νότα είναι η C 

η 2η νότα είναι η D

η 5η νότα είναι η G

θα είναι: (iim7  -  V7  -  Imaj7  ). Άρα:  Dm7 -G7 - C7.

Ομοίως για άλλα παραδείγματα:

D: Em7 - A7 – Dmaj7

G: Am7 - D7 – Gmaj7

F: Gm7 - C7  -  Fmaj7

Κ.λ.π - Κ.λ.π (Ασκηθείτε μόνοι σας για τις υπόλοιπες τονικότητες)

Για την κλίμακα μινόρε θα δώσω τα παραδείγματα του φίλου μου τζαζίστα Γιώργου:

 

Με τονισμένα τα διάφορα 2-5-1 για την ευκολία σας όπως μου τα έστειλε φίλος τζαζίστας που μελέτησε το κύκλο με τα 2-5-1 και ευχαρίστησε λέγοντας :’’ Δεν το είχα προσέξει ποτέ μου για να είμαι ειλικρινής...’’.

Παραδείγματα 2-5-1 από το ρεπερτόριο της τζαζ βρίσκονται στο 99,9% των jazz standard, με εξαίρεση τα modal τα οποία περιέχουν πιο "στατική" αρμονία. Πολλές φορές τα 2-5-1 αποτελούν ένα τζαζ κομμάτι μέχρι και 90% των μέτρων του...

 

Summertime

|Dm7|%|%|Dm7 D7alt|

|Gm7|%|Em7b5|A7alt|

|Dm7|%|%|Gm7 C7|

|Fmaj7|Em7b5 A7alt|Dm7|A7+9|

Love for Sale

A

||:Eb7|%|Bbm7|%|

|Eb7|%|Bbm7|%|

|Ebm7|Ab7|Dbmaj7|Gb7|

|Cm7b5|F7alt|Bbm7|%:||

B

|Ebm7|Ab7|Dbmaj7|Fm7 Bb7|

|Ebm7|Ab7|Dbmaj7|%|

|Bb7alt|%|Ebm7|%|

|Gm7b5|C7alt|F#m7 B7|Fm7 Bb7|

A

|Eb7|%|Bbm7|%|

|Eb7|%|Bbm7|%|

|Ebm7|Ab7|Dbmaj7|Gb7|

|Cm7b5|F7alt|Bbm7|%|

 

Autumn Leaves

A

||:Cm7|F7|Bbmaj7|Ebmaj7|

|Am7b5|D7alt|Gm7|%:||

B

|Am7b5|D7alt|Gm7|%|

|Cm7|F7|Bbmaj7|Ebmaj7|

|Am7b5|D7alt|Gm7 C7|Fm7 Bb7|

|Eb7|Am7b5 D7alt|Gm7 G7alt|

 

Εγώ τελικά τα παράτησα με την τζαζ γιατί:

δεν είχα από μικρός ακούσματα ,

• μου φάνηκε πολύ δύσκολη σε τέτοια ηλικία, η εκμάθηση τόσων νέων ακόρντων που απαιτεί η τζαζ

• δεν είχα την ευκολία να παίζω το μικρό καλό ρεπερτόριο τζαζ που γνωρίζω  ταυτόχρονα με την κιθάρα + φυσαρμόνικα διότι κανένα απ’ αυτά τα τραγούδια δεν είναι σε απλή διατονική κλίμακα ,

• παίζω τζαζ με τη χρωματική μου φυσαρμόνικα που όμως ‘’δεν’’ υπάρχει δυνατότητα να παίξεις ταυτόχρονα Χρωματική Φυσαρμόνικα + Κιθάρα.

Έτσι απλά τα παράτησα. Απλά έχω συγκρατήσει σαν εγκυκλοπαιδικές γνώσεις τα αναφερόμενα στην εισαγωγή και δεν θα μπορούσα εγώ να δώσω περαιτέρω ανάλυση, μακάρι να εμπλουτίσουν το post οι γνώστες του θέματος με περισσότερες λεπτομέρειες.

Όμως οι παραπάνω σημειώσεις , σύμφωνα και με το φίλο μου τζαζίστα, πιστεύω ότι θα βοηθήσουν , στην αρχή, όσους νέους ασχοληθούν με την  jazz.

 

 

ΥΓ :

Και φυσικά το παρόν thread δεν είναι:  ‘’ ότι του έχει κατέβει στο κεφάλι’’ ,’’ αυθαιρεσίες, κυριολεκτικά κάθε φράση’’ ,’’υποβοσκει η ημιμαθεια’’, ‘’ ανταλλαγή ρηχών γνώσεων’’ , ‘’περιέχει σοβαρά λάθη, αυθαιρεσίες και παρανοήσεις ‘’…….

Αν όχι υποδείξτε τα.

[Waterfall-K]

Off topic:

Θα ζησεις πολλα χρονια κυρ Στεφανε... ;D

[marathon]

Εγώ τελικά τα παράτησα με την τζαζ

Δεν πειράζει...μπορείς να ασχοληθείς με το φαινόμενο yngwie malmsteen που έχουμε διχογνωμίες?

[ex-Ritchie77]

Κοιταζω το πινακακι και προσπαθω να καταλαβω αλλα δε βγαζω ακρη.

[Waterfall-K]

Δεν πειράζει...μπορείς να ασχοληθείς με το φαινόμενο yngwie malmsteen που έχουμε διχογνωμίες?

Που την ειδες την διχογνωμια? Ολοι νομιζω συμφωνουμε στα βασικα:

ο Μalmsteen ειναι ενας χοντρος Σουηδος μεθυστακας που μοιαζει με χελωνονιτζακι... ;D

[marathon]

Που την ειδες την διχογνωμια? Ολοι νομιζω συμφωνουμε στα βασικα:

ο Μalmsteen ειναι ενας χοντρος Σουηδος μεθυστακας που μοιαζει με χελωνονιτζακι... ;D

ναι...αλλά παίζει πέμπτες, τρίτες....ή απλά ότι του κατέβει? ;)

[Waterfall-K]

Μονο οτι του κατεβει δεν παιζει, αυτο ειναι το μονο σιγουρο. 8)

[Jazzjoker]

Όπως είχα επισημάνει και σε παλιότερο θέμα που ανέβασες αγαπητέ Στέφανε, το θέμα των τετράφωνων συγχορδιών και τη σχέση τους με την τζαζ πρέπει να το αποσυνδέσεις. Τετράφωνες συγχορδίες συναντάμε σχεδόν σε όλα τα είδη μουσικής και πολλές φορές και στην τζαζ.

 

Γράφω για άλλη μια φορά λοιπόν:

 

Στη τζαζ οι συγχορδίες της αρμονίας μπορεί να είναι από δίφωνες μέχρι όσα διαφορετικά πλήκτρα μπορεί να πιάσει με τα δυο του χέρια ένας πιανίστας. Κανόνας περί φωνών που περιέχει η συγχορδία ΔΕΝ υφίσταται. Αυτό που μπορούμε να πούμε απλώς είναι ότι συνήθως ο οργανίστας που παίζει comping, παραλείπει την τονική και την πέμπτη (αν είναι καθαρή) του ακόρντου και παίζει μόνο την τρίτη και τις επεκτάσεις ή ούτε καν τρίτη ή ακόμη, αν του αρέσει, ένα απλούστατο τρίφωνο ακόρντο σε ευθεία μορφή 1η-3η-5η.

 

Επίσης, το II-V-I είναι κάτι πολύ πιο πολύπλοκο από το Imaj7-IIm7-V7 (και το αντίστοιχο μινόρε που παραθέτεις) και συναντάται με πολύ περισσότερες μορφές (π.χ. ΙΙ7-subV7-Immaj7) ενώ συχνά υπονοείται, χωρίς η αρμονική διαδοχή να εμπίπτει καν στη σχέση 2-5-1. Με άλλα λόγια, το θέμα έχει ΠΟΛΥ ζουμί και ΠΟΛΛΕΣ παραλλαγές αναλόγως με το πώς παίζεται από τον εκάστοτε μουσικό στην εκάστοτε εκτέλεση και το πώς το αντιλαμβάνεται αισθητικά ο εκτελεστής.

 

Η παρτιτούρα στην τζαζ, παραθέτει μια συνιστώμενη αρμονία. Από εκεί και πέρα το τι και πώς επαφίεται απόλυτα στους εκτελεστές οι οποίοι συχνότατα ξεφεύγουν εντελώς από αυτά που είναι γραμμένα στο πεντάγραμμο.

 

 

[STEFANOS604]

Όπως είχα επισημάνει και σε παλιότερο θέμα που ανέβασες αγαπητέ Στέφανε, το θέμα των τετράφωνων συγχορδιών και τη σχέση τους με τζαζ πρέπει να το αποσυνδέσεις. Τετράφωνες συγχορδίες συναντάμε σχεδόν σε όλα τα είδη μουσικής και πολλές φορές και στην τζαζ.

 

Γράφω για άλλη μια φορά λοιπόν:

 

Στη τζαζ οι συγχορδίες της αρμονίας μπορεί να είναι από δίφωνες μέχρι όσα διαφορετικά πλήκτρα μπορεί να πιάσει με τα δυο του χέρια ένας πιανίστας. Κανόνας περί φωνών που περιέχει η συγχορδία ΔΕΝ υφίσταται. Αυτό που μπορούμε να πούμε απλώς είναι ότι συνήθως ο οργανίστας που παίζει comping, παραλείπει την τονική και την πέμπτη (αν είναι καθαρή) του ακόρντου και παίζει μόνο την τρίτη και τις επεκτάσεις ή ούτε καν τρίτη ή ακόμη, αν του αρέσει, ένα απλούστατο τρίφωνο ακόρντο σε ευθεία μορφή 1η-3η-5η.

 

Επίσης, το II-V-I είναι κάτι πολύ πιο πολύπλοκο από το Imaj7-IIm7-V7 (και το αντίστοιχο μινόρε που παραθέτεις) και συναντάται με πολύ περισσότερες μορφές (π.χ. ΙΙ7-subV7-Immaj7) ενώ συχνά υπονοείται, χωρίς η αρμονική διαδοχή να εμπίπτει καν στη σχέση 2-5-1. Με άλλα λόγια, το θέμα έχει ΠΟΛΥ ζουμί και ΠΟΛΛΕΣ παραλλαγές αναλόγως με το πώς παίζεται από τον εκάστοτε μουσικό στην εκάστοτε εκτέλεση και το πώς το αντιλαμβάνεται αισθητικά ο εκτελεστής.

 

Η παρτιτούρα στην τζαζ, παραθέτει μια συνιστώμενη αρμονία. Από εκεί και πέρα το τι και πώς επαφίεται απόλυτα στους εκτελεστές οι οποίοι συχνότατα ξεφεύγουν εντελώς από αυτά που είναι γραμμένα στο πεντάγραμμο.

 

 

Δεν θα διαφωνήσω , απλά η φράση πχ : ''Έτσι  κατά την ενασχόληση ενός μουσικού με την τζαζ, η επαφή με 4φωνα ακόρντα είναι μονόδρομος '' ανήκει όπως λέω σε καλόν τζαζίστα (αν θέλεις να σου στείλω τη διεύθυνση του με ΠΜ).

Οι διχογνωμίες μεταξύ κλασσικής και σύγχρονης αρμονίας είναι ισχυρές  (απ' ότι έχω παρακολουθήσει , ξένες και ελληνικές ιστοσελίδες) κι εγώ απλά ανέφερα μια εφαρμογή του κύκλου και το δικό μου θέμα είναι αν βρίσκετε ότι υπάρχει λάθος , ανοησία...στη εφαρμογή αυτή καθ' εαυτή η όχι.

Οι γνώσεις μου περί σύγχρονης αρμονίας είναι ελάχιστες (εγκυκλοπαιδικές)

 

Ευχαριστώ για τη καλή συμβολή σου

[neeq]

Αν όχι υποδείξτε τα.

 

Walter Piston, Harmony

 

http://books.google.gr/books/about/Harmony.html?id=MozDQgAACAAJ&redir_esc=y