Γλωσσάρι για διαστήματα - Κλίμακες

[Sami Amiris]

Ζ) ΕΝΑΡΜΟΝΙΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ

 

Εναρμόνια θα λέγονται τα διαστήματα που αντιστοιχούν σε εναρμόνιες νότες, δηλαδή στα ίδια πλήκτρα του πιάνου, και άρα, αναγκαστικά, στις ίδιες αποστάσεις σε ημιτόνια.. Π.χ. η 4η αυξημένη και 5η ελαττωμένη είναι εναρμόνια διαστήματα, αφού και οι δύο είναι τρίτονα. Παράδειγμα: C - F# και C - Gb.

 

Μπορούμε τώρα να κάνουμε ένα μικρό πίνακα με κάποια από τα εναρμόνια διαστήματα που μπορεί ίσως να συναντήσουμε - δεν είναι πλήρης σε καμμία περίπτωση, απλά ενημερωτικός, από τρισελαττωμένα μέχρι και τρισαυξημένα διαστήματα, από 1ες μέχρι και 8ες:

 

• 0 ημιτόνια: 1η καθαρή, 2η ελαττωμένη, 3η τρισελαττωμένη
  
• 1 ημιτόνιο: 1η αυξημένη, 2η μικρή, 3 δισελαττωμένη
  
• 2 ημιτόνια: 1η δισαυξημένη, 2η μεγάλη, 3η ελαττωμένη, 4η τρισελαττωμένη
  
• 3 ημιτόνια: 1η τρισαυξημένη, 2η αυξημένη (τριημιτόνιο), 3η μικρή, 4η δισελλατωμένη
  
• 4 ημιτόνια: 2η δισαυξημένη, 3η μεγάλη, 4η ελαττωμένη, 5η τρισελαττωμένη
  
• 5 ημιτόνια: 2η τρισαυξημένη, 3η αυξημένη, 4η Καθαρή, 5η δισελαττωμένη, 6 τρισελαττωμένη
  
• 6 ημιτόνια (τρίτονο): 3η δισαυξημένη, 4η αυξημένη, 5η ελαττωμένη, 6 δισελαττωμένη
  
• 7 ημιτόνια: 3η τρισαυξημένη, 4η δισαυξημένη, 5η καθαρή, 6 ελαττωμένη, 7η τρισελαττωμένη
  
• 8 ημιτόνια: 4η τρισαυξημένη, 5η αυξημένη, 6 μικρή, 7η δισελαττωμένη
  
• 9 ημιτόνια: 5η δισαυξημένη, 6 μεγάλη, 7η ελαττωμένη, 8η τρισελαττωμένη
  
• 10 ημιτόνια: 5η τρισαυξημένη, 6 αυξημένη, 7η μικρή, 8η δισελαττωμένη
  
• 11 ημιτόνια: 6 δισαυξημένη, 7η μεγάλη, 8η ελαττωμένη
  
• 12 ημιτόνια: 6 τρισαυξημένη, 7η αυξημένη, 8η καθαρή.
  
• 13 ημιτόνια: 7η δισαυξημένη, 8η αυξημένη
  
• 14 ημιτόνια: 7η τρισαυξημένη, 8η δισαυξημένη
  
• 15 ημιτόνια: 8η τρισαυξημένη
  

 

Στην ίδια απόσταση σε ημιτόνια αντιστοιχούν όπως βλέπετε πολλά διαφορετικά διαστήματα. Κάτι που, αν το ψάξει κανείς, οφείλεται στην πολλαπλή δυνατότητα ονοματοδοσίας των νοτών, κάτι που ξέρετε ούτως ή άλλως από την ονοματολογία των νοτών και τα εισαγωγικά αυτής της παρουσίασης.

 

Φυσικά, από 13 ημιτόνια και πάνω ξεκινούν τα διαστήματα μεγαλύτερα της οκτάβας που θα μελετήσουμε απέσως μετά. Και βέβαια, και αυτά προστίθενται στον κατάλογο με τα εναρμόνια διαστήματα.

 

 

Η) ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΤΗΣ ΟΚΤΑΒΑΣ

 

Αν μας δοθεί ένα διάστημα ίσο ή μεγαλύτερο της οκτάβας, τι κάνουμε;

 

Πολύ απλό:

 

1) Κατ'αρχήν, μετράμε πόσες πλήρεις οκτάβες χωράνε ανάμεσα στη χαμηλή και στην ψηλή νότα, σαν φυσικές νότες, χωρίς να κοιτάζουμε τα σημεία αλλοιώσεως.

2) Υπολογίζουμε το διάστημα σαν να ήταν μικρότερο της οκτάβας.

3) Όταν το βρούμε, προσθέτουμε τον αριθμό 7 στο αριθμητικό για κάθε οκτάβα που βρήκαμε στο βήμα 1. Δεν αλλάζουμε το χαρακτηρισμό του διαστήματος!

 

Έτσι, η 1η αντιστοιχεί ακριβώς στην 8η, 15η και 22α, η 2α στην 9η και 16η, η 3η στη 10η και 17η, η 4η στην 11η και 18η, η 5η στη 12η και 19η, η 6η στη 13η και 20η, η 7η στη 14η και 21η, κτλ. Κάνουμε τους υπολογισμούς μας στο μικρό, και μετά πάμε στο ακριβώς αντίστοιχο μεγάλο προσθέτοντας 7 για κάθε οκτάβα που μεγαλώνει το διάστημα. Καμία δυσκολία.

 

Π.χ. το διάστημα C - Db είναι 2ας μικρό. Αν βάλουμε μία οκτάβα ανάμεσα, γίνεται 9ης μικρό. Άλλη μία και γίνεται 16ης μικρό. κτλ.  Αντίστοιχα, το διάστημα C - E επόμενη οκτάβα είναι 10η Μεγάλο, αφού το C - E e;inai 3ης μεγάλο, και προσθέτοντας 7 έχω 3ης Μεγάλο + 7 = 10 Μεγάλο.

 

Σημαντικό διάστημα: η 8η Καθαρή. Αντιστοιχεί στην ίδια ακριβώς νότα μία οκτάβα διαφορά. Απόσταση σε ημιτόνια: 12. Σε ονόματα: 8, εξου και 8η. Προφανώς, 1η Καθαρή (ταυτοφωνία) + 7 (μια φουλ οκτάβα) = 8η Καθαρή  = 1 Καθαρή οκτάβα.

 

 

Θ) ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ

 

Δύο διαστήματα μικρότερα της οκτάβας, που το δεύτερο έχει τις νότες του πρώτου αλλά σε ανάποδη σειρά, θα λέγονται συμπληρωματικά. Αυτό, διότι αν τα βάλω το ένα πάνω στο άλλο, παίρνω τη Χαμηλή, στη μέση την Ψηλή, και τέρμα πάνω πάλι τη Χαμηλή, αλλά μία οκτάβα επάνω. Άρα τα δύο διαστήματα έχουν άθροισμα την οκτάβα.

 

Αν δύο διαστήματα είναι συμπληρωματικά, θα λέμε ότι το ένα αντιστρέφεται στο άλλο.

 

Παραδείγματα:

 

C - D και D - C επόμενη οκτάβα. Άθροισμα: C - C επόμενη οκτάβα = 8η Καθαρή.

F - B και B - F επόμενη οκτάβα. Άθροισμα: F - F επόμενη οκτάβα = 8η Καθαρή.

 

Τα συμπληρωματικά διαστήματα έχουν τις εξής δύο ιδιότητες:

 

i) Tα Καθαρά αντιστρέφονται σε Καθαρά, τα Μεγάλα σε μικρά, τα μικρά σε Μεγάλα, τα ελαττωμένα σε αυξημένα, τα αυξημένα σε ελαττωμένα, τα δισαυξημένα σε δισελαττωμένα, τα δισελαττωμένα σε δισαυξημένα, κτλ.

 

ii) Η 1η αντιστρέφεται σε 8η, η 2η σε 7η, η 3η σε 5η, η 4η σε 5η και όλα ανάποδα. Άρα, για να βρούμε το συμπληρωματικό ενός διαστήματος, αφαιρούμε το αριθμητικό του από τον αριθμό 9.

 

Παράδειγμα: βρείτε το συμπληρωματικό διάστημα του C - D#.

 

Απάντηση: το C - D# αντιστρέφεται στο D# - C. Φυσικά μπορούμε να βρούμε απευθείας τι διάστημα είναι αυτό. Αλλά μπορούμε και από τις παραπάνω ιδιότητες των συμπληρωματικών διαστημάτων πολύ εύκολα! Πράγματι, το C - D# είναι 2α αυξημένη, άρα:

 

1) το αντίστροφό του θα είναι ελαττωμένο, και

2) 9 - 2 = 7, δηλαδή θα είναι 7η.

 

Άρα το D# - C που προκύπτει ως συμπληρωματικό του δοθέντος, θα είναι 7η ελαττωμένη.

 

Αυτό που λένε, μας έρχεται στο πιάτο!!!

 

 

Ι) ΚΑΤΙΟΝΤΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ

 

Τέλος, αν μας δώσει κανείς διάστημα που η δεξιά νότα είναι ψηλότερη της αριστερής, τι κάνουμε;

 

Απλό:

 

1) Αλλάζουμε σειρά στις νότες, ώστε η χαμηλή να έρθει πρώτη.

2) Υπολογίζουμε κανονικά το ανιόν διάστημα

3) Λέμε ότι το δοθέν διάστημα είναι το "τάδε και τάδε" που βρήκαμε ΚΑΤΙΟΝ, δηλαδή προς τα κάτω.

 

Παράδειγμα:

 

Αν μας ρωτήσουν τι διάστημα είναι το D - F προς τα κάτω, εμείς υπολογίζουμε το F - D προς τα πάνω. Προφανώς είναι 6η Μεγάλη. Άρα το διάστημα D - F προς τα κάτω είναι διάστημα 6ης Μεγάλης Κατιόν, ή αλλιώς 6ης Μεγάλης προς τα κάτω.

 

Και για να κλείσουμε τον κύκλο των παραδόξων, αντί να πούμε ότι το διάστημα C - Cb είναι ανιόν διάστημα 1ης ελαττωμένης, μπορούμε να πούμε ότι είναι Κατιόν διάστημα 1ης αυξημένης (Άσκηση!)! Πολύ λογικότερο...

 

 

ΙΑ) ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΞΑΣΚΗΣΗ

 

Κατεβάστε το φυλλάδιο από την ιστοσελίδα μου:

 

http://samiamiris.com/index.php/en/lesson-material/17-theory/19-intervals

 

Είναι ένα τεστ πάνω σε όλα τα διαστήματα μέχρι διπλές διέσεις και υφέσεις. η δεύτερη νότα είναι και χαμηλά και στην οκτάβα της, οπότε οι απαντήσεις θα είναι π.χ. 1η/8η Καθαρή, 2α/9η Αυξημένη, κτλ. Για συντομία, απλώς γράφτε τα νούμερα π.χ. 1/8 και Κ για καθαρό, Μ για Μεγάλο, μ για μικρό, Α για Αυξημένο, 2A για δισαυξημένο κτλ, Ε για ελαττωμένο, 2Ε για δισελαττωμένο, κτλ., για να σας χωρέσει. Π.χ. η πρώτη σειρά αρχίζει με 1/8 Κ, 1/8 Α, 1/8 Ε, 1/8 2Α, 1/8 2Ε. Tα υπόλοιπα δικά σας!

 

 

ΙΒ) ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 

Όλα αυτά που είπαμε, αν εξασκηθείτε, θα σας δώσουν τις βάσεις για να μάθετε σωστά να κατασκευάζετε μείζονες κλίμακες. Η σημασία των τελευταίων είναι ανυπολόγιστη σε όλα τα επίπεδα.

 

Στο σημείο που βρίσκεστε τώρα, αν αντέξατε μέχρι το τέλος και κάνατε όλες τις ασκήσεις, έχετε ένα βασικό σταθμό πριν προχωρήσετε παρακάτω: να αποκτήσετε βιωματική σχέση με τα διαστήματα και να τα ξέρετε άμεσα, χωρίς διανοητικές διαδικασίες. Κάτι που γίνεται μόνον με πολλή και ενδελεχή εξάσκηση.  Περιττό να πούμε ότι το να εσωτερικοποιήσετε αυτή τη γνώση και την κάνετε άμεση, είναι ό,τι σημαντικότερο μπορείτε να κάνετε στον εαυτό σας για την περαιτέρω μουσική σας ανάπτυξη.

 

Καλή επιτυχία!!!

[Sami Amiris]

Ε) ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

...

ΣΤ) ΧΡΗΣΕΙΣ

...

Κατεβάζουμε τη χαμηλή νότα δύο φορές, μεγαλώνοντας το διάστημα κατά 2 ημιτόνια:

F - B (4η αυξημένη) -> F - B# (4η δισαυξημένη) -> F - Bx (4η τρισαυξημένη)

Ανεβάζουμε τώρα την ψηλή νότα δύο φορές, μεγαλώνοντας το διάστημα κατά άλλα δύο ημιτόνια:

F - Bx (4η τρισαυξημένη) -> Fb - Bx (4η τετράκις αυξημένη) - Fbb Bx (4η πεντάκις αυξημένη)

...

 

ΛΑΘΟΣ!!!

 

Έπρεπε να είναι ακριβώς ανάποδα:

 

Ανεβάζουμε την ψηλή νότα δύο φορές, μεγαλώνοντας το διάστημα κατά δύο ημιτόνια:

F - B (4η αυξημένη) -> F - B# (4η δισαυξημένη) -> F - Bx (4η τρισαυξημένη)

 

Κατεβάζουμε τώρα τη χαμηλή νότα δύο φορές, μεγαλώνοντας το διάστημα κατά άλλα 2 ημιτόνια:

F - Bx (4η τρισαυξημένη) -> Fb - Bx (4η τετράκις αυξημένη) - Fbb Bx (4η πεντάκις αυξημένη)

 

Ενδέχεται να βρώ κι άλλα...

[Sami Amiris]

Καινούριο μαργαριτάρι:

 

Ε) ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

 

...

 

ΣΤ) ΧΡΗΣΕΙΣ

 

...

 

Ξεχνάμε προς το παρόν τη δίεση.

 

...

 

Σαφώς και όχι δίεση! Ύφεση είναι. Δεν έχει δίεση η νότα Eb...

 

 

[Sami Amiris]

Δεν βρήκα κάτι άλλο, οπότε καλή επιτυχία σε όποιον τα χρειαστεί!

[Sami Amiris]

Ε) ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

 

Εδώ θα αναφέρουμε έναν κατάλογο από διαστήματα που είναι καλό να θυμόμαστε, ώστε να βγάζουμε πιο εύκολα ό,τι μας τύχει. Τα βασικά να θυμόμαστε είναι τα διαστήματα που αποτελούνται από φυσικές νότες, χωρίς αλλοιώσεις (σαν να λέμε τα άσπρα πλήκτρα του πιάνου). Έχοντας αυτά υπόψιν, υπολογίζουμε εύκολα τα υπόλοιπα.

 

1ες: είναι όλες καθαρές, αφού δεν αλλάζουμε τα ονόματα των νοτών και δεν υπάρχουν αλλοιώσεις. Έτσι, οι:

C - C, D - D, E - E, F - F, G - G, A - A, B - B

είναι όλες 1ες Καθαρές.

Ακριβώς το ίδιο και οι 8ες με τα ίδια ονόματα, όλες τους καθαρές.

 

2ες: Μεγάλες είναι όλες εκτός της E - F και B - C που είναι μικρές. Άρα:

C - D, D - E, F - G, G - A, A - Β 2ες Μεγάλες,

E - F, B - C 2ες μικρές.

 

3ες: Μεγάλες είναι οι C - E, F - A και G - B.

Μικρές 3ες είναι όλες οι άλλες: D - F, E - G, A - C, B - D.

 

4ες: Καθαρές είναι όλες εκτός από την F - B που είναι 4η αυξημένη. Άρα:

C - F, D - G, E - A, G - C, A - D, B - E 4ες καθαρές,

F - B 4η αυξημένη (Τρίτονο)

 

5ες: Όλες Καθαρές εκτός της B - F που είναι ελαττωμένη. Άρα:

C - G, D - A, E - B, F - C, G - D, A - E 5ες Καθαρές,

B - F 5η ελαττωμένη.

 

6ες: Μεγάλες 6ες είναι οι: C - A, D - B, F - D, G - E.

Μικρές 6ες είναι οι υπόλοιπες: E - C, A - F, B - G.

 

7ες: Μεγάλες 7ες είναι οι: C - B, F - E.

Μικρές 7ες είναι όλες οι άλλες: D - C, E - D, G - F, A - G, B - A.

 

Άσκηση: Επιβεβαιώστε τα παραπάνω διαστήματα!

 

Συμπέρασμα: Όλα τα διαστήματα από φυσικές νότες είναι Κεντρικές Καταστάσεις, δηλαδή Καθαρά, Μεγάλα ή Μικρά, εκτός από τα F - B και Β - F, που είναι τρίτονα. Επίσης, όσα από τα παραπάνω έχουν για χαμηλή νότα τη C, είναι Καθαρά (αν είναι Κύρια) ή Μεγάλα (αν είναι Δευτερεύοντα)! Μάθετέ τα απ'εξω, και θα έχετε λύσει πολλά προβλήματα!

 

 

ΣΤ) ΧΡΗΣΕΙΣ

 

Ας ξαναδούμε τα προβλήματα που θέσαμε στην αρχή. Το πρώτο ήταν το εξής:

 

Πρόβλημα 1: Μου δείχνουν δύο συγκεκριμένες νότες και πρέπει να βρω το διάστημα.

 

Με τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας πλέον, μπορούμε να το κάνουμε με πολλούς τρόπους. Ενδεικτικά οι εξής:

 

Πρώτος τρόπος: Με διαστήματα αναφοράς

 

Γνωρίζοντας τα διαστήματα αναφοράς, η δουλειά μας γίνεται πολύ εύκολη. Πρώτα ένα παράδειγμα να καταλάβετε τη διαδικασία, και μετά η τυπική αναφορά της μεθόδου:

 

Έστω μας δίνουν το διάστημα Bx - Fbb.

Πρώτη μας δουλειά, ξεχνάμε τις αλλοιώσεις. Το "καθαρισμένο" διάστημα που προκύπτει είναι το B - F, που όπως ξέρουμε (από την παραπάνω ενότητα) είναι 5η ελαττωμένη.

Τώρα κάνουμε το εξής:

 

Ξεκινάμε από το Β - F. Ανεβάζουμε τη χαμηλή Β 2 ημιτόνια μέχρι το Bx, μία νότα τη φορά, συρρικνώνοντας το διάστημα κατά δύο ημιτόνια:

B - F (5η ελαττωμένη) -> Β# - F ( 5η δισελαττωμένη) -> Bx - F(5η τρισελαττωμένη)

Τώρα κατεβάζουμε την ψηλή F δύο ημιτόνια στο Fbb, πάλι μία νότα τη φορά, πάλι συρρικνώνοντας το διάστημα κατά άλλα δύο ημιτόνια:

Bx - F -> (5η τρισελαττωμένη) -> Bx - Fb (5η τετράκις ελαττωμένη) -> Bx - Fbb (5η πεντάκις ελαττωμένη)!!!

 

Και το αποτέλεσμα είναι 5η πεντάκις ελαττωμένη.

 

Αν τώρα αναποδογυρίσουμε τις νότες, και θέλουμε να δούμε το διάστημα Fbb - Bx, κάνουμε ακριβώς το ίδιο.

 

Το διάστημα αναφοράς είναι το F - B, που είναι 4η αυξημένη.

 

Ανεβάζουμε την ψηλή νότα δύο φορές, μεγαλώνοντας το διάστημα κατά δύο ημιτόνια:

F - B (4η αυξημένη) -> F - B# (4η δισαυξημένη) -> F - Bx (4η τρισαυξημένη)

 

Κατεβάζουμε τώρα τη χαμηλή νότα δύο φορές, μεγαλώνοντας το διάστημα κατά άλλα 2 ημιτόνια:

F - Bx (4η τρισαυξημένη) -> Fb - Bx (4η τετράκις αυξημένη) - Fbb Bx (4η πεντάκις αυξημένη)

 

και το δοθέν διάστημα είναι 4η πεντάκις αυξημένη!

 

Η διαδικασία λοιπόν είναι εύκολη:

 

Βρίσκουμε το διάστημα αναφοράς, "καθαρίζοντας" τις νότες από αλλοιώσεις.

Φέρνουμε τις νότες του διαστήματος αναφοράς ημιτόνιο - ημιτόνιο μέχρι τις νότες του διαστήματος που μας έδωσαν, και στην πορεία δεν ξεχνάμε να ονομάζουμε τα ενδιάμεσα προϊόντα, μέχρι να φτάσουμε στο τελικό μας.

 

Μετά από εξάσκηση, δεν χρειάζεται να μετράμε τα ενδιάμεσα, αλλά πάμε κατευθείαν στο τελικό με μία πράξη. Π.χ. Από το C - G στο Cx - Gbb θα λέγαμε "ελαττώνεται 2 φορές από τη χαμηλή και άλλες δύο από την ψηλή, σύνολο 4, άρα η 5η Καθαρή του C - G γίνεται 5η τετράκις ελαττωμένη στο Cx - Gx.

 

Είναι απλώς θέμα εξάσκησης! Γι αυτό και η επόμενη:

 

Άσκηση: Δίνεται ο παρακάτω πίνακας με ονόματα:

 

• Cbb, Dbb, Ebb, Fbb, Gbb, Abb, Bbb
  
• Cb, Db, Eb, Fb, Gb, Ab, Bb
  
• C, D, E, F, G, A, B
  
• C#, D#, E#, F#, G#, A#, B#
  
• Cx, Dx, Ex, Fx, Gx, Ax, Bx
  

 

Διαλέξτε δύο οποιεσδήποτε νότες από τον παραπάνω πίνακα, και βρείτε το διάστημα. Μετά, αντιστρέψτε τη σειρά τους, και βρείτε και αυτό το διάστημα. Επαναλάβετε όσο χρειάζεται μέχρι να νοιώσετε σιγουριά.

 

Τώρα, ας στρέψουμε την προσοχή μας στο δεύτερο πρόβλημα:

 

Πρόβλημα 2: Μου δίνουν μία συγκεκριμένη νότα, ένα διάστημα και μία κατεύθυνση (πάνω ή κάτω) και πρέπει να βρω την άλλη νότα.

 

Η διαδικασία είναι πολύ όμοια με αυτήν που χρησιμοποιήσαμε για το πρόβλημα 1 παραπάνω, και θα φανεί καλύτερα μέσω παραδείγματος:

 

Παράδειγμα: Να βρεθεί η νότα που απέχει μία 7η ελαττωμένη πάνω από την Εb.

 

Ξεχνάμε προς το παρόν την ύφεση. Θέλουμε να βρούμε μία 7η πάνω από την E. Μετράμε 7 ονόματα, ξεκινώντας με "1" από το ίδιο το E:

 

E (1) F (2) G (3) A (4) B (5) C (6) D (7)

 

Οπότε ξεκινάμε με το διάστημα αναφοράς E - D που είναι ως γνωστόν, 7η μικρή.

 

Μετακινούμε τη νότα E σε αυτή που μας έδωσαν, την Eb. Το διάστημα τώρα είναι Eb - D, 7η Μεγάλη.

Τώρα θα μετακινήσουμε την ψηλή νότα ώστε να φτάσουμε στο ζητούμενο διάστημα. Για να πάμε από τη Μεγάλη 7η που είμαστε τώρα με το Eb - D, μέχρι την ελαττωμένη 7η που μας ζητούν, πρέπει να μικρύνουμε το διάστημα 2 ημιτόνια. Χαμηλώνουμε λοιπόν την ψηλή νότα:

 

Εb - D (7η Μεγάλη) -> Εb - Db (7η μικρή) -> Εb - Dbb (7η ελαττωμένη)

 

Έτσι, η νότα που σχηματίζει μία 7η ελαττωμένη πάνω από το Eb είναι η Dbb!

 

Παράδειγμα: Να βρεθεί η νότα που απέχει μία 7η ελαττωμένη ΚΑΤΩ από την Ε#.

 

Ξεχνάμε πάλι προς το παρόν τη δίεση. Θέλουμε να βρούμε μία 7η κάτω από την E. Μετράμε 7 ονόματα ανάποδα στη σειρά των ονομάτων αυτή τη φορά, ξεκινώντας με "1" από το ίδιο το E:

 

E (1) D (2) C (3) B (4) A (5) G (6) F (7)

 

Τώρα λοιπόν το διάστημα αναφοράς μας είναι το διάστημα F - E, το οποίο είναι 7η μεγάλη.

 

Μετακινούμε την E στη νότα που μας έδωσαν, στην E#. Τώρα το διάστημά μας είναι το F - E#, που είναι 7η αυξημένη.

 

Τώρα θα μετακινήσουμε την "καινούρια" νότα F για να βγάλουμε το διάστημα που μας ζητούν. Από την 7η αυξημένη F - E# που έχουμε, για να πάμε στην 7η ελαττωμένη με ψηλή τη E# που μας ζητούν, πρέπει να μικρύνουμε το διάστημα κατά 3 ημιτόνιο. Θα το κάνουμε ανεβάζοντας τη χαμηλή F:

 

F - E# (7η αυξημένη) -> F# - E# (7η Μεγάλη) -> Fx - E# (7η μικρή) -> Fx# - E# (7η ελαττωμένη)

 

Έτσι, η νότα που σχηματίζει μία 7η ελαττωμένη κάτω από το E# είναι η Fx#!

 

Παράδειγμα: Να βρεθεί η νότα που απέχει μία 1η δισελαττωμένη πάνω από την Cb.

 

Ειδικά με το διάστημα πρώτης, έχουμε την αβάντα ότι η 1η Καθαρή είναι δύο φορές η ίδια νότα, άρα το διάστημα Cb - Cb είναι 1η καθαρή ευθύς εξ'αρχής. Για να την κάνουμε δισελαττωμένη, πρέπει να το μικρύνουμε κατά 2 ημιτόνια, άρα χαμηλώνουμε την Ψηλή νότα κατά δύο ημιτόνια:

 

Cb - Cb (1η καθαρή) -> Cb - Cbb (1η ελαττωμένη) -> Cb - Cbbb (1η δισελαττωμένη)

 

Έτσι, η νότα που σχηματίζει 1η δισελαττωμένη πάνω από την Cb είναι η Cbbb! Η οποία βεβαίως είναι χαμηλότερη της Cb!

 

Το διάστημα αυτό είναι από τα γνωστά πλέον παράδοξα του συστήματος, ένα ανιόν διάστημα που μεταφράζεται σε κίνηση προς τα κάτω!!! Αλλά πλέον τα έχετε δει αυτά αρκετές φορές ώστε να μην τρομάζετε από κάτι τέτοια!

 

Παράδειγμα: Να βρεθεί η νότα που απέχει μία 1η δισελαττωμένη ΚΑΤΩ από την Cb.

 

Όμοια με πριν, ειδικά για την 1η, ξεκινάμε από την 1η καθαρή Cb - Cb ευθύς εξ'αρχής. Aυτή τη φορά, η ψηλή μας Cb είναι η δεδομένη, αφού το διάστημα που ψάχνουμε είναι προς τα κάτω. Έτσι, μετακινούμε τη χαμηλή νότα προς τα επάνω ώστε να μικρύνουμε το διάστημα κατά δύο ημιτόνια:

 

Cb - Cb (1η καθαρή) -> C - Cb (1η ελαττωμένη) -> C# - Cb (1η δισελαττωμένη)

 

Άρα το διάστημα C# - Cb είναι το διάστημα 1ης δισελαττωμένης με κορυφή το Cb, και έτσι η ζητούμενη νότα που βρίσκεται μία 1η δισελαττωμένη κάτω από το Cb είναι το C#! Η οποία βεβαίως είναι ψηλότερη της Cb! Έτσι, για να μη σπάσει η παράδοση στα περίεργα...

 

Άσκηση: Διαλέξτε οποιαδήποτε νότα από τις παρακάτω:

 

• Cbb, Dbb, Ebb, Fbb, Gbb, Abb, Bbb
  
• Cb, Db, Eb, Fb, Gb, Ab, Bb
  
• C, D, E, F, G, A, B
  
• C#, D#, E#, F#, G#, A#, B#
  
• Cx, Dx, Ex, Fx, Gx, Ax, Bx
  

 

Διαλέξτε επίσης οποιοδήποτε διάστημα από 1η ως 7η, και επιλέξτε πως θα είναι αυτό, π.χ. κεντρική κατάσταση, αυξημένο, δισελαττωμένο, ό,τι αποφασίσετε. Τώρα, βρείτε ποιά ακριβώς νότα βρίσκεται πάνω από την αρχική νότα που επιλέξατε κατά το διάστημα που επιλέξατε. Μετά από κάτω. Επαναλάβετε μέχρι να νιώσετε σιγουριά.