Τι είναι ακύρωση ή διαφορά φάσης;

[Yannis Methenitis]

Από το ποστ του Nikodemos http://www.noiz.gr/index.php?topic=170397.msg351935#msg351935

 

Όταν λέμε διαφορά φάσης εννοούμε τις χρονικές διαφορές που υπάρχουν είτε ανάμεσα σε 2 ή περισσότερα μικρόφωνα που λαμβάνουν την ίδια ηχητική πληροφορία αλλά από διαφορετικά σημεία στον χώρο (και συνεπώς με χρονικές διαφορές), είτε τις χρονικές διαφορές που μπορεί να υπάρχουν ανάμεσα στην ίδια την ηχητική πηγή και τις ανακλάσεις της στον χώρο όπως αυτές (συνδυασμένες με την αρχική πηγή) φθάνουν στο μικρόφωνο(α).

 

Το αποτέλεσμα και στις 2 περιπτώσεις μπορεί να κυμαίνεται από το ελαφρύ "κροτάλισμα" (comb filtering) έως το flanging-phasing , και από τις αναιπέσθητες στιγμιαίες ακυρώσεις συγκεκριμένων περιοχών έως την σχεδόν πλήρη ακύρωση του χαμηλότερου συχνοτικού φάσματος του σήματος (που είναι απότην φύση του πιο επιρεπέςστο φαινόμενο)  ακριβώς δηλαδή ότι θα συναίβενε και με την χρήση ενός πολύ μικρού delay ως εφέ σε σχέση με το αυθεντικό καθαρό σήμα....ουσιαστικά αυτό συμβαίνει (είτε στην μία είτε στην άλλη περίπτωση) ακούμε δηλαδή την αρχική πηγή συνδυασμένη με κάποια ή κάποιες επαναλήψεις είτε αυτές είναι ένα δεύτερο ή τρίτο μικρόφωνο σε άλλη θέση είτε απλά οι έντονες ανακλάσεις στον χώρο.

 

Το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει έλεγχος παρά μόνο ελέγχωντας την απόσταση των μικροφώνων ή ελέγχωντας το ποσσοστό των ανακλάσεων. Θα πρέπει όμως να καταλάβουμε πως από την στιγμήπου υπάρχειο παράγωντας "πολλά μικρόφωνα-απόσταση" και "ανακλάσεις" θα υπάρχουν και διαφορές φάσης. Το ζητούμενο είναι να μην δημιουργούντε προβλήματα από τις διαφορές φάσης. Δυστυχώς ειδικά όταν μιλάμε για ένα μικρόφωνο και διαφορές φάσης τα τυχόν προβλήματα ΔΕΝ μπορούν να διορθωθούν εκ των υστέρων.

 

Από την αλλη πλευρά οι διαφορές φάσης υπάρχουν και στον τρόπο που ακούμε και αντιλαμβανόμαστε την στερεοφωνική εικόνα και ουσιαστικά μπορούν να αποτελέσουν πολύ σημαντικό τμήμα σε μια προσπάθεια ρεαλιστικής απεικόνισης ενός "χώρου".

Το ζήτημα λοιπόν είναι να ξέρουμε τι θέλουμε να πετύχουμε τοποθετώντας τα μικρόφωνα στον χώρο αλλά φυσικά και πως να το πετύχουμε (απόσταση κλπ)

 

Η παρανόηση που πολύ συχνά συμβαίνει (και ευθύνοντε οι κατασκευαστές για αυτό) είναι να συγχέουμε την πολικότητα με την διαφορά φάσης ονομάζωντας τον διακόπτη αναστροφής της πολικότητας phase reverse....

 

Τι είναι όμως η ανεστραμένη πολικότητα?

 

Είναι σχετικά απίθανο να έχουμε πλήρως ανεστραμένη πολικότητα ανάμεσα σε 2 μίκροφωνα, ουσιαστικά δηλαδή να καταγράφουν την ίδια πηγή με εντελώ αντίθετο τρόπο. Αυτό πολύ απλά σημαίνει πως τα διαφράγματα από τα 2 μικρόφωνα θα κινούντε αντίθετα μεταξύ τους....σε αυτή την περίπτωση θεωρητικά θα έχουμε μία πλήρη ακύρωση αν παίξουμε τα 2 τρακ ταυτόχρονα (και στην ίδια ακριβώς στερεοφωνική θέση, με ακριβώς το ίδιο συχνοτικό και δυναμικό περιεχόμενο, στην ίδια απόσταση και γωνία από την πηγή κλπ κλπ). Αυτό βέβαια δεν μπορεί ουσιαστικά να συμβεί σχεδόν ποτέ και έτσι στην πραγματικότητα έχουμε μερική ακύρωση (κάποιων περιοχών δηλαδή)...κλασσικό παράδειγμα είναι η χρήση 2 μικροφώνων στο ταμπούρο (πάνω και κάτω μεμβράνη).

 

Παρ'όλα αυτά πολλές φορές μπορούμε να έχουμε θεματική βελτίωση αντιστρέφωντας την πολικότητα σε tracks με διαφορες φάσης γιατί πολύ απλά έτσι ίσως μετατοπίζουμε κάποια από τα ακουστά artifacts σε κάποια ,λιγώτερο ενοχλητική και ίσως ασήμαντη, συχνοτική περιοχή.

 

Στην πραγματικότητα η μόνη λύση που θα μπορούσενα υπάρχει θα ήταν ο εκ των υστέρων χρονισμός των tracks (κάτι που κάνουν αρκετοί) αλλά προσωπικά το θεωρώ στην πλειονότητα των περιπτώσεων αδιάφορο αλλά και αφύσικό ως αποτέλεσμα,αφού όπως ήδη έγραψα οι διαφορές φάσης είναι κάτι που υπάρχει και στον τρόπο που εμείς και τα αυτιά μας αντιλαμβανόμαστε τον ήχο.

 

Οι διαφορές φάσης μπορούν να είναι προβληματικές κυρίως όταν μιλάμε είτε για τοποθέτηση των εν λόγω τρακς στην ίδια ακριβώς ή πολύ κοντινή στερεοφωνική θέση είτε όταν μιλάμε για μονοφωνική αναπαραγωγήενός στέρεο προγράμματος.